AR-GE, ya­ni araş­tır­ma ve ge­liş­tir­me; il­gi gös­te­ril­di­ğin­de, kay­nak ay­rıl­dı­ğın­da ve ta­bi ki ni­te­lik­li in­san kay­na­ğıy­la bu­luş­tu­rul­du­ğun­da ve tüm bun­lar doğ­ru po­li­ti­ka­lar­la yö­ne­til­di­ğin­de ül­ke­yi yük­sek ge­liş­miş­ler li­gi­ne ta­şı­ya­cak si­hir­li kav­ram­lar! Kal­kın­ma ve özel­lik­le in­sa­ni kal­kın­ma odak­lı AR-GE po­li­ti­ka­la­rı ile ge­liş­me bir ba­kı­ma ka­çı­nıl­maz ve yük­sek kat­ma de­ğer­li tek­no­lo­ji üret­me ka­bi­li­ye­ti­ne sa­hip ol­mak­sa bir ba­kı­ma sür­dü­rü­le­bi­lir­li­ğin te­mi­na­tı… 
Gü­nü­mü­zün en önem­li ko­nu­la­rı ara­sın­da yer alan ile­ri tek­no­lo­ji üre­tim ka­bi­li­ye­ti­nin, do­ğal kay­nak zen­gin­li­ğiy­le il­gi­li ol­ma­dı­ğı, in­sa­na ya­pı­lan ya­tı­rım­la ya­ni eği­tim ve ya­yım­la ge­liş­ti­ri­le­bil­di­ği bir bul­gu ola­rak or­ta­da­dır. Bu ba­kım­dan tüm ül­ke­ler ken­di im­kan­la­rı öl­çü­sün­de in­san kay­nak­la­rı­na, be­şe­ri ser­ma­ye­ye ya­tı­rım yap­mak­ta­dır. Sa­hip olu­nan in­san kay­nak­la­rı­na ya­pı­lan ya­tı­rım ise; kuş­ku­suz kay­nak­la­rı yö­ne­ten­le­rin sa­hip ol­duk­la­rı bi­linç ve do­na­nım­la iliş­ki­li­dir ve bu bi­linç dü­ze­yi kay­nak­la­rın tah­sis edil­me­sin­de bü­yük rol oy­na­mak­ta­dır.
 Ül­ke­le­rin ge­liş­miş­lik dü­ze­yi­ni açık­la­mak için pek çok gös­ter­ge kul­la­nıl­mak­la bir­lik­te, son bir­kaç on yıl­dan be­ri özel­lik­le yük­sek tek­no­lo­jik ürün­ler üret­me ka­bi­li­ye­ti ve ka­pa­si­te­si önem­li gös­ter­ge­ler ara­sın­da yer al­mak­ta­dır. Üre­ti­len tek­no­lo­ji­le­rin top­lum­sal fay­da sağ­lan­ma­sı­na hiz­met et­me­si ise; tek­no­lo­ji­le­rin il­gi­li sek­tör­le­re ulaş­ma­sı, sek­tör­ler ta­ra­fın­dan be­nim­sen­me­si ve  yay­gın­laş­ma­sı ile, ya­ni araş­tır­ma ve ya­yım(AR­YA) iliş­ki­siy­le açık­la­na­bi­li­yor(Öz­ça­tal­baş, 2016,   https://www.aca­de­mia.edu/31060794/AR-GE_Po­li­ti­ka­la­rı_ve_Ta­rım ). Bu du­ru­mu kav­ra­yan ve bu yön­de uy­gun stra­te­ji oluş­tu­ran ül­ke­ler, kal­kın­mak ve yük­sek re­fah dü­ze­yi­ne ulaş­mak yö­nün­de bü­yük avan­taj sağ­la­mış ol­mak­ta­dır­lar. 
Doğ­ru kay­nak plan­la­ma­sı ve kul­la­nı­mı!
Top­lum­la­rın sa­hip ol­duk­la­rı ge­liş­miş­lik dü­ze­yi in­san kay­nak­la­rı­nın doğ­ru plan­lan­ma­sı ve kay­nak kul­la­nım et­kin­li­ği­nin sağ­lan­ma­sıy­la, uy­gu­la­nan araş­tır­ma ve ge­liş­tir­me po­li­ti­ka­la­rıy­la ya­kın­dan il­gi­li­dir. Ye­tiş­miş in­san kay­na­ğı Ar-Ge için, Ar-Ge ise kay­nak ge­liş­tir­me ve kay­nak­la­rın et­kin kul­la­nı­mı ba­kı­mın­dan ha­ya­ti öne­me sa­hip­tir. Ül­ke­ler ge­liş­miş­lik­le­ri­ni sür­dü­rü­le­bi­lir kıl­mak ve bu ya­rış­ta öne geç­mek üze­re bi­li­min or­ta­ya koy­du­ğu bul­gu­lar­dan ve bul­gu­la­rın ha­ya­ta ge­çi­ril­me­siy­le or­ta­ya çı­kan tek­no­lo­ji­den ya­rar­lan­mak­ta­dır­lar.
Bu­nun tüm sek­tör­ler için ge­çer­li ha­le ge­ti­ril­me­si ol­maz­sa ol­maz­dır. Ya­ni sa­na­yi, hiz­met­ler ve ta­rım gi­bi tüm sek­tör­ler­de tek­no­lo­ji kul­la­nı­mın plan­lan­ma­sı ve yay­gın­laş­tır­ma­sı ge­rek­li­dir. Do­la­yı­sıy­la bir sek­tör­de ge­liş­me için tüm ön­lem­ler alın­mış ve kay­nak ay­rıl­mış­ken, di­ğer bir sek­tö­rün ikin­ci plan­da bı­ra­kıl­ma­sı söz ko­nu­su ola­maz! Ör­ne­ğin ta­rım­sal po­tan­si­ye­li yük­sek olan ül­ke­le­rin ta­rım­da bek­le­nen per­for­man­sı gös­te­re­me­me­si­nin al­tın­da; kay­nak ve özel­lik­le in­san kay­na­ğı plan­la­ma­sın­da­ki ye­ter­siz­lik­ler, Ar-Ge ve tek­no­lo­ji üret­me ka­pa­si­te­si­nin ge­liş­ti­ri­le­me­me­si, tek­no­lo­ji­nin baş­ta çift­çi ol­mak üze­re il­gi­li ke­sim­le­re doğ­ru yön­tem­ler­le ulaş­tı­rı­la­ma­ma­sı gi­bi fak­tör­ler yat­mak­ta­dır.
Tür­ki­ye ne ya­pı­yor?
Tür­ki­ye 2000'li yıl­la­rın ba­şın­dan iti­ba­ren uy­gu­la­dı­ğı po­li­ti­ka­lar­la in­san, bi­lim ve tek­no­lo­ji ge­liş­tir­me ala­nın­da çok önem­li atı­lım­lar yap­mış­tır. Her şey­den ön­ce Mil­li ge­lir için­de AR-GE'nin pa­yı­nı bin­de 4'ler­den yüz­de 1,06'la­ra ka­dar yük­selt­miş­tir. Özel­lik­le 2023 he­def­le­ri için­de yer alan GSYH'nın 2 tril­yon do­la­ra çı­ka­rıl­ma­sı he­de­fi­nin Ar-Ge'ye ay­rı­lan pa­yın %3'e ya­ni ge­liş­miş ül­ke­ler dü­ze­yi­ne çı­ka­rıl­ma­sı ile bir­leş­ti­ril­me­si baş­lı ba­şı­na bi­lim ve tek­no­lo­ji­de çok önem­li so­nuç­la­rın alın­ma­sı­na kat­kı­da bu­lu­na­cak ni­te­lik­te­dir.
Tür­ki­ye'nin Ar-Ge Po­li­ti­ka­sı ve Ta­rım Sek­tö­rü
Tür­ki­ye Ar-Ge po­li­ti­ka­la­rı Tü­bi­tak Viz­yon 2023'e da­yan­dı­rıl­mış­tır. Bu bel­ge­de yer alan tek­no­lo­ji alan­la­rı Üre­tim, Bi­yo­tek­no­lo­ji, Gı­da İş­le­me, Bi­li­şim, Ko­ru­ma, Teş­his ve Te­da­vi, Mu­ha­fa­za ve Am­ba­laj, Ana­liz ve Ölç­me, Me­ka­ni­zas­yon ve Ta­şı­ma ola­rak be­lir­len­miş­tir. Ele alı­nan ko­nu­la­rın pek ço­ğu ta­rım­la iç içe­dir. Ta­rım ve gı­da ala­nı­nın Ar-Ge ile iliş­ki­li tek­no­lo­jik fa­ali­yet ko­nu­la­rı ise; Kla­sik ıs­lah ve bi­yo­tek­no­lo­ji­nin kom­bi­nas­yo­nu ile ye­ni ge­no­tip­ler ge­liş­tir­me To­hum, to­hum­luk, fi­de, fi­dan ve da­mız­lık üre­ti­mi, Gen kay­nak­la­rı­nın ka­rak­te­ri­zas­yo­nu ve mu­ha­fa­za­sı, İş­len­miş ürün çe­şit­li­li­ği, gı­da iş­le­me yön­tem ve sü­reç­le­ri, Gı­da gü­ven­li­ği ve gü­ve­ni­lir­li­ği, Ta­rım, or­man, gı­da ve su ürün­le­rin­de araç, ge­reç, ve ya­pı­lar ile üre­tim sis­tem­le­ri­nin ge­liş­ti­ril­me­si, Ko­ru­ma, kon­trol ve te­da­vi tek­nik­le­ri ile has­ta­lık za­rar­lı­lar­la sa­va­şım ve en­teg­re mü­ca­de­le­yi et­kin­leş­tir­me, Do­ğal kay­nak ve ya­ban ha­ya­tı­nın de­ğer­len­di­ril­me­si ve ge­liş­ti­ril­me­si, Ta­rım ve or­man­cı­lık­ta uzak­tan al­gı­la­ma ve er­ken uya­rı sis­tem­le­ri ile bi­li­şim tek­no­lo­ji­le­ri­nin ge­liş­ti­ri­le­rek yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı şek­lin­de­dir ve hay­van­sal-bit­ki­sel üre­tim sek­tö­rüy­le iliş­ki­li­dir. Bel­ge; "Tür­ki­ye'yi ta­rım ve gı­da ala­nın­da; bi­li­me ve mo­dern tek­no­lo­ji­ye da­ya­lı ola­rak, top­lu­mun sağ­lık­lı bes­len­me­si­ni, ge­rek­si­nim­le­ri­ni ye­ter­li ni­ce­lik ve ni­te­lik­te kar­şı­la­ya­bi­len, bi­yo­lo­jik çe­şit­li­li­ği­ni ko­ru­yan ve top­lum­sal ya­ra­ra dö­nüş­tü­re­bi­len, eko­no­mik, eko­lo­jik ve sos­yal açı­dan sür­dü­rü­le­bi­lir, ve­rim­li­li­ği ar­tan ta­rım ve ta­rım­sal sa­na­yi­nin de kat­kı­sıy­la, ulus­lar ara­sı alan­da re­ka­bet ede­bi­len ge­liş­miş bir ül­ke ha­li­ne ge­tir­me­yi amaç­la­mak­ta­dır."  
Yu­kar­da be­lir­ti­len ge­liş­me­le­ri el­de et­mek yö­nün­de Baş­ba­kan­lık Ulu­sal Bi­lim, Tek­no­lo­ji ve Ye­ni­lik Stra­te­ji­si(UBTYS,2011-2016) bel­ge­si önem­li ta­nım­la­ma­lar yap­mak­ta­dır. Bu­na gö­re Ar-Ge ve ye­ni­lik sis­te­min­de­ki te­mel di­na­mik­le­rin iş­lev­sel­li­ği­ni ar­tı­ra­cak ko­nu­la­ra dik­kat çe­kil­mek­te ve bu şe­kil­de Ar-Ge ve ye­ni­lik ka­pa­si­te­si­nin ge­liş­ti­ril­me­si­ne yö­ne­lik ge­liş­me­le­rin hız­lan­dı­rı­la­rak sür­dü­rü­le­bi­lir­li­ğin sağ­lan­ma­sı he­de­fi ifa­de edil­mek­te­dir. Yi­ne bel­ge­de; in­san kay­nak­la­rı­nın ge­liş­ti­ril­me­si, Araş­tır­ma so­nuç­la­rı­nın ti­ca­ri ürün ve hiz­me­te dö­nü­şü­mü­nün teş­vik edil­me­si, Çok or­tak­lı ve çok di­sip­lin­li Ar-Ge ve ye­ni­lik iş­bir­li­ği kül­tü­rü­nün yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı, KO­Bİ'le­rin ye­ni­lik sis­te­min­de da­ha güç­lü ak­tör­ler ol­ma­la­rı­nın teş­vik edil­me­si, Araş­tır­ma alt­ya­pı­la­rı­nın Tür­ki­ye Araş­tır­ma Ala­nı(TA­RAL)'ın bil­gi üret­me gü­cü­ne kat­kı­sı­nın ar­tı­rıl­ma­sı ve Ül­ke­mi­zin çı­kar­la­rı doğ­rul­tu­sun­da ulus­la­ra­ra­sı BTY iş­bir­li­ği­nin et­kin­leş­ti­ril­me­si üze­rin­de du­rul­mak­ta­dır(Öz­ça­tal­baş, 2016).
So­nuç­lar ve bek­len­ti­ler
Tür­ki­ye 2003 yı­lın­dan  son 13 yıl­da be­lir­gin ola­rak bi­lim ve Ar-Ge po­li­ti­ka­la­rın­da önem­li hat­ta ra­di­kal de­ği­şim­ler yap­mış­tır. 2003 ile 2015 yıl­la­rı ara­sın­da Tür­ki­ye mil­li ge­li­ri­ni 305 mil­yar do­lar­dan 800 mil­yar do­la­ra çı­ka­ra­rak GSYH'sı­nı 2,6 kat ar­tır­mış­ken, ay­nı dö­nem­de Ar-Ge'ye ayır­dı­ğı pa­yı 5 kat­tan faz­la ar­tır­mış­tır. Do­la­yı­sıy­la 2003 yı­lın­da gay­ri­sa­fi yur­ti­çi ha­sı­la­dan Ar-Ge'ye ay­rı­lan pay bin­de 48 iken2014 yı­lın­da yüz­de 1,01, 2015 yı­lın­da ise yüz­de 1,06'ya yük­sel­miş­tir. Ar-Ge har­ca­ma­la­rın­da özel sek­tör yak­la­şık %50'lik pay ile ilk sı­ra­da­dır, bu­nu yük­se­köğ­re­tim ve ka­mu ku­rum­la­rı ta­kip et­mek­te­dir. Yi­ne 2014 yı­lın­da Ar-Ge har­ca­ma­la­rı­nın %51'i ti­ca­ri ke­sim ta­ra­fın­dan fi­nan­se edi­lir­ken bu­nu %26 ile ka­mu, %18 ile yük­se­köğ­re­tim, %3 ile yur­ti­çi di­ğer kay­nak­lar ve %1 ile yurt­dı­şı kay­nak­lar ta­kip et­mek­te­dir. 
Ar-Ge kay­nak­la­rı­nın%4'ü ise ta­rı­ma ay­rıl­mak­ta olup, söz ko­nu­su kay­na­ğın %51'i ka­mu, %46'sı yük­se­köğ­re­tim ve %3'ü ise özel sek­tör ta­ra­fın­dan ya­pıl­mak­ta­dır. 
So­nuç iti­ba­riy­le; son bir­kaç yıl­dan be­ri ya­şa­nan tüm olum­suz­luk­la­ra rağ­men 2023 he­def­le­ri­ne ulaş­mak üze­re ken­di­ni güç­lü şe­kil­de ko­num­lan­dır­mış olan Tür­ki­ye, bi­lim ve tek­no­lo­ji ala­nın­da ça­ğı ya­ka­la­mak yö­nün­de ka­rar­lı­lık­la yü­rü­mek­te­dir. Ta­bii tüm pay­daş­la­rın sö­ze ko­nu Ar-Ge ve Ar-Ya eko­sis­te­mi­ni kur­mak yö­nün­de sü­re­ce di­na­mik ve ye­ni­lik­çi po­li­ti­ka­lar­la des­tek ver­me­si önem­li­dir ve tüm araş­tır­ma-ge­liş­tir­me-ya­yım ve üre­tim sek­tör­le­ri­nin bu doğ­rul­tu­da yük­sek bir ge­liş­me iv­me­si ya­ka­la­ma­sı tüm top­lu­mun or­tak bek­len­ti­si­dir.