Bir­kaç ay ön­ce ay­lık bir kül­tür ve ta­rım der­gi­si adı­na ne­za­ket­le ka­le­me alın­mış bir me­saj al­dım. Der­gi­nin ye­ni sa­yı­sı­nın ka­pak ko­nu­su ile il­gi­li ola­rak il­gi­li bir ma­ka­le­mi­zi gön­der­me­miz ri­ca edi­li­yor ve ay­rı­ca özel ola­rak ce­vap­lan­dı­rıl­mak üze­re ko­nuy­la iliş­ki­li bir­kaç so­ru so­ru­lu­yor v yük­sek çö­zü­nür­lük­lü bir fo­toğ­ra­fı­mız­la bir­lik­te pay­laş­ma­mız ha­lin­de mut­lu olu­na­ca­ğı be­lir­ti­li­yor­du. İs­ten­di­ği gi­bi il­gi­li ma­ka­le­miz ya­nın­da dört so­ru­ya ce­va­ben gö­rüş­le­ri­mi­zi ya­zıp gön­der­dik. Ta­bii hep yap­tı­ğı­mız gi­bi ya­zı­mı­zı ya­yın­la­yan ku­ru­luş­lar­la pay­laş­tı­ğım "en az beş fi­da­nın top­rak­la bu­luş­tu­rul­ma­sı" di­le­ği­mi içe­ren bir pa­rag­raf­lık  "ye­şil bö­lüm" baş­lık­lı met­ni de ek­le­dim. 
Son­ra ya­zı­nın ya­yın­lan­mış ol­du­ğu sa­yı ta­ra­fı­ma ulaş­tı. İl­gi­li say­fa­yı aç­tım, ko­nu ele alın­mış­tı, ya­zı­mız ba­sıl­mış­tı, la­kin gön­der­miş ol­du­ğu­muz me­tin ol­duk­ça kı­sal­tıl­mış, so­ru­la­ra ait ce­vap­lar ve ol­ma­sı­nı is­te­di­ği­miz vur­gu­lar ise tam ola­rak ve­ril­me­miş­ti. Ya­pa­cak bir şey yok­tu! Oku­yan­lar na­sıl­sa bir şe­kil­de te­mel me­saj­la­rı çı­ka­rır­lar, di­ye dü­şün­düm.  An­cak so­ru­lar gün­cel­di ve ce­vap­lar­sa önem­liy­di. Bu ne­den­le oku­yu­cu­lar­la bu­luş­ma­sı­nı ar­zu et­ti­ğim gö­rüş­le­ri­mi bu ya­zı­mı­za ko­nu ede­rek siz de­ğer­li okur­la­rı­mız­la pay­laş­mak is­te­dim. .
İş­te sö­ze ko­nu so­ru­lar ve bun­la­ra kar­şı­lık gö­rüş­ler:
So­ru 1: Tür­ki­ye'de "çift­çi­lik ve­ya üre­ti­ci­lik" mes­le­ği­nin pres­tij­li bir mes­lek da­lı ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yor mu­su­nuz? Ne­den­le­riy­le kı­sa­ca bah­se­der mi­si­niz?
Ce­vap 1: Bu so­ru ge­nel ola­rak bir gö­rüş al­mak üze­re so­rul­muş ol­say­dı kı­sa­ca "ke­sin­lik­le evet" di­ye kar­şı­lık ve­rir­dim. An­cak ül­ke­ler ara­sın­da, hat­ta ül­ke­ler için­de böl­ge­ler ara­sın­da fark­lı­lık­lar söz ko­nu­su ola­bi­li­yor. Bu­ra­da çift­çi­li­ğin pres­ti­ji ko­nu­su bir buz­da­ğı ile ör­nek­len­di­ri­le­bi­lir. Ta­rım esa­sen su­yun üs­tün­de­ki gö­rü­nen kıs­mıy­la, ya­ni üre­ti­len ürün­le­re, ta­rım do­ma­tes-bi­ber-pat­lı­can gi­bi ni­hai ürü­ne ba­ka­rak de­ğer­len­di­ri­le­mez. Ya­ni buz­da­ğı­nın gö­rün­me­yen su­yun al­tın­da ka­lan bir bü­yük­lük v ha­cim söz ko­nu­su­dur, bu bü­tün­sel­lik­te ta­rı­mı de­ğer­len­dir­mek ge­re­kir. 
Evet, çift­çi­lik ke­sin­lik­le çok önem­li ve de­ğer­li­dir. An­cak her ül­ke­de yük­sek pres­tij­li bir ça­lış­ma ala­nı ola­rak de­ğer gör­me­mek­te­dir. Bu kap­sam­da Tür­ki­ye'yi de çift­çi­li­ğin yük­sek pres­tij­li bir alan ola­rak al­gı­lan­ma­dı­ğı ül­ke­ler ara­sın­da ifa­de ede­bi­li­riz. An­cak be­lir­mek ge­re­kir ki;  Tür­ki­ye ta­rı­mın say­gın­lı­ğı­nın ge­liş­ti­ril­me­si için ge­rek­li mo­ral alt­ya­pı­nın güç­lü ol­du­ğu  bir ül­ke…
Ko­nu­yu bi­raz da­ha aç­mak ge­re­kir­se; her şey­den ön­ce ta­rım, ar­tan nü­fu­sun gı­da mad­de­si ih­ti­ya­cı­nı sağ­la­yan stra­te­jik bir sek­tör ol­ma­sı ne­de­niy­le önem­li­dir. Do­la­yı­sıy­la bu ka­dar de­ğer­li ve ha­ya­ti iş­le­vi olan bir sek­tö­rün te­mel ak­tö­rü olan üre­ti­ci­ler de, üre­ti­ci­lik­te önem­li­dir. Ta­bii bu­nun ya­nın­da ta­rım özel­lik­le kır­sal nü­fu­sa ya­şam ye­ri oluş­tur­ma­sı, emek pi­ya­sa­sı­na kat­kı­sı, is­tih­dam ala­nı oluş­tur­ma­sı,  mil­li ge­li­re ve dış ti­ca­re­te kat­kı­sı ve di­ğer sek­tör­le­re ham­mad­de te­mi­ni ve ay­rı­ca sa­na­yi mal­la­rı­nı ta­lep eden, bir sek­tör ol­mak ba­kı­mın­dan da son de­re­ce önem­li­dir. 
Kü­re­sel öl­çek­te ise özel­lik­le Dün­ya Gı­da ve Ta­rım Ör­gü­tü(FAO) ta­ra­fın­dan ya­pı­lan ça­lış­ma­lar­da hız­lı nü­fus ar­tı­şı ve kay­nak­la­rın sı­nır­lı­lı­ğıy­la il­gi­li ola­rak gı­da ürün­le­ri­ne olan ta­le­bin 2050 yı­lı­na ka­dar %40 ar­ta­ca­ğı­na yö­ne­lik tah­min­ler, ta­rım ve gı­da sek­tö­rü­nün öne­mi­nin ar­ta­ca­ğı ve sür­dü­rü­le­bi­lir gı­da ar­zı,  gı­da gü­ven­li­ği ve gı­da gü­ven­ce­si ko­nu­la­rı­nın  dün­ya gün­de­mi­nin mer­ke­zin­de yer al­ma­ya de­vam ede­ce­ği­ni gös­te­ri­yor. 
Tür­ki­ye'de­ki du­ru­ma ba­kın­ca ha­la ta­rım­da önem­li bir nü­fus bu­lu­nu­yor ve bu nü­fus yük­sek oran­da kü­çük ai­le iş­let­me­le­ri ola­rak üre­tim­de bu­lu­nu­yor.  Bü­yük öl­çek­li iş­let­me­le­rin ora­nı ise ol­duk­ça dü­şük­tür. Üre­ti­ci­le­rin or­tak iş yap­ma, güç bir­li­ği yap­ma ko­nu­sun­da ye­ter­siz­lik­le­ri bu­lu­nu­yor. Do­la­yı­sıy­la pa­zar­da güç­lü ola­ma­yan ve üret­ti­ği ürü­nü bir şe­kil­de se­zon so­nun­da elin­den çı­kar­mak du­ru­mun­da olan bir üre­ti­ci kit­le­si bu­lu­nu­yor.  Böy­le olun­ca pi­ya­sa­da re­ka­bet gü­cü dü­şük ve ge­lir ve re­fah dü­ze­yi­ni yük­selt­mek­te zor­la­nan bir ke­sim söz ko­nu­su olu­yor. 
Bu çer­çe­ve­de ta­rım stra­te­jik sek­tör ol­ma ko­nu­mu­nu dü­ne gö­re bu­gün, çok da­ha güç­lü bir şe­kil­de his­set­tir­mek­te­dir. Ay­rı­ca ta­rı­mın eko­no­mik bir sek­tör ol­ma­sı­nın ge­ti­ri­le­ri ya­nın­da, sos­yo-kül­tü­rel ve çev­re­sel et­ki­le­ri ne­de­niy­le de son de­re­ce önem­li­dir. Do­la­yı­sıy­la ta­rım; pres­ti­ji yük­sek ol­ma­sı ge­re­ken, say­gın­lı­ğı­nın yük­sel­til­me­si ge­re­ken bir üre­tim ko­lu ola­rak öne çı­kı­yor…
So­ru 2: Gü­nü­müz­de kü­çük ço­cuk­lar bü­yü­dük­le­ri za­man dok­tor, avu­kat, as­tro­not gi­bi mes­lek­le­re sa­hip ol­mak is­te­dik­le­ri­ni söy­lü­yor­lar. Ne­den üre­ti­ci­lik bu­gü­ne dek ço­cuk­la­rın ha­ya­li ol­ma­yı ba­şa­ra­ma­dı? 
Ce­vap 3: Ha­ki­ka­ten doğ­ru bir so­ru ve kü­çük ço­cuk­lar bü­yü­dük­le­ri za­man ne­den çift­çi ol­mak, ta­bi­at­la baş ba­şa ol­mak ve üre­tim­le uğ­raş­mak is­te­mi­yor? Bu so­ru­nun ce­va­bı­nı bul­mak ge­re­ki­yor. Bu çer­çe­ve­de bu so­ru­ya kı­sa­ca; tüm mes­lek­ler de­ğer­li­dir, özel­lik­le so­ru­da be­lir­til­di­ği üze­re "çift­çi­lik, he­kim­lik, avu­kat­lık, as­tro­not­luk gi­bi in­san­lı­ğın de­va­mı­na, be­ka­sı­na ve re­fa­hı­na hiz­met eden her mes­lek önem­li­dir." Do­la­yı­sıy­la bir as­tro­not ol­mak ka­dar çift­çi ol­mak­ta önem­li ve de­ğer­li­dir. So­nuç­ta her iki mes­lek gru­bu da in­san­lı­ğın de­va­mı­na ve ge­le­ce­ği­ne yö­ne­lik tek­no­lo­ji üre­ti­mi ile gı­da üre­ti­mi alan­la­rın­da çok önem­li gö­rev­ler üst­len­miş­tir. Ay­rı­ca as­tro­no­tun ya­şa­mak için gı­da mad­de­si­ne ih­ti­ya­cı ol­du­ğu dik­ka­te alı­na­rak, çift­çi ol­ma­nın as­tro­not ol­mak­tan da­ha önem­li ol­du­ğu çı­ka­rı­mı da ya­pı­la­bi­lir. Bu­na gö­re as­tro­not­la­rın ha­ya­tı­nı de­vam et­ti­re­bil­me­si için ke­sin­lik­le ta­rı­ma ih­ti­ya­cı ol­du­ğu­nu söy­le­mek ge­re­kir.  Öy­le ki gü­nü­müz­de, bir ör­nek ta­rım ürü­nü ola­rak ki­noa (qui­noa) do­ğal ol­ma­sı ve zen­gin be­sin de­ğe­ri ve aler­ji­ye ne­den ol­ma­ma­sı ne­de­niy­le uzun uzay gö­rev­le­rin­de bes­le­yi­ci as­tro­not ye­me­ği ola­rak kul­la­nıl­mak­ta­dır (WB,2014).  
Bu kap­sam­da ço­cuk­la­ra; çift­çi ol­ma­nın en az dok­tor, avu­kat, as­tro­not ol­mak ka­dar de­ğer­li ol­du­ğu­nu, hat­ta da­ha önem­li ol­du­ğu­nu an­la­ta­bil­di­ği­miz­de, üre­ti­ci­li­ğin ço­cuk­la­rın ha­ya­li ol­ma­ya baş­la­ya­ca­ğı­nı söy­le­ye­bi­li­riz, di­ye ce­vap ve­ri­le­bi­lir. An­cak ko­nu ge­niş ve da­ha faz­la açık­la­ma yap­mak ge­re­ki­yor. Bu­gün "sa­na­yi dört sı­fır" ile ifa­de edil­me­ye baş­la­nan ama ta­rım da­hil her ala­nı dört bir yan­dan sar­ma­ya baş­la­yan (ya­da üre­tim sü­reç­le­ri­ne ha­kim ol­ma­sı is­te­nen), te­mel da­ya­na­ğı bil­gi ve ile­ti­şim tek­no­lo­ji­le­ri olan bir bi­li­şim ça­ğın­da­yız. Esa­sen be­lir­ti­len ko­nu üze­rin­de et­ki­li olan sos­yal, psi­ko­lo­jik, kül­tü­rel, eko­no­mik pek çok et­ken bu­lun­mak­ta­dır ve bun­lar­dan ba­zı­la­rı şöy­le sı­ra­la­na­bi­lir:
* İlk ola­rak top­lum­sal et­ki ba­kı­mın­dan dör­dün­cü güç ola­rak ifa­de edi­len "med­ya­nı et­ki­si" üze­rin­de du­ru­la­bi­lir. Çün­kü med­ya­nın top­lum üze­rin­de­ki et­ki­si önem­li­dir ve med­ya ken­di et­ki ala­nın­da olan in­san­la­ra ken­di­si­nin onay­la­dı­ğı ve/ve­ya rek­lam gi­bi çe­şit­li ge­lir kay­nak­la­rı­nın sun­ma­sı­nı ta­lep et­ti­ği de­ğer­le­ri sun­mak­ta ve em­po­ze et­mek­te­dir. Ta­bii med­ya­nın be­nim­se­di­ği  de­ğer­ler ara­sın­da; çok bü­yük öl­çü­de çift­çi ol­mak, üre­ti­ci ol­mak, ta­rı­mın v çift­çi­li­ğin say­gın bir iş ko­lu ve ya­şam bi­çi­mi ol­du­ğu ko­nu­la­rı yer al­mı­yor. Böy­le olun­ca ise üre­ti­ci­lik ge­rek­ti­ği gi­bi özen­di­ril­mi­yor, de­ğer­li bir üre­tim ala­nı ve ya­şam bi­çi­mi ola­rak su­nul­mu­yor. 
* İkin­ci önem­li ak­tör ola­rak ise; kü­re­sel­leş­me ve po­pü­ler kül­tür öne çı­kı­yor. Po­pü­ler di­ye ifa­de edi­len de­rin­lik­siz, gün­lük ve hız­lı ya­şam kül­tü­rü top­lum­sal ha­yat­ta üret­me­nin, ta­rım üre­ti­ci­si ol­ma­nın, in­san­lar için gı­da mad­de­si üret­me­nin, alın te­ri­nin, risk al­ma­nın bir de­ğer ol­du­ğu yö­nün­de­ki ka­bul­le­ri sar­sı­yor ve ma­sa ba­şın­da otu­ra­rak bi­li­şim araç­la­rıy­la sü­reç yö­net­me­nin da­ha de­ğer­li bir uğ­raş ola­rak ka­bul edil­me­si­ne yol açı­yor. 
* Ta­rım­da ça­lış­ma­nın eko­no­mik ya­rar sağ­la­ma du­ru­mu da çok önem­li­dir. Ta­rım sek­tö­rü­nün, üre­ti­ci­ye dü­zen­li ve yük­sek ya­şam stan­dar­dı sağ­la­ya­bi­le­cek ge­lir dü­ze­yi­ni ga­ran­ti et­me­me­si, risk ve pi­ya­sa kar­şı­sın­da güç­süz kal­ma ih­ti­ma­li üre­ti­ci­yi ta­rım­dan uzak­laş­tı­rı­yor. Bu du­rum kır­dan ken­te gö­çü, di­ğer sek­tör­ler­de da­ha dü­şük ge­lir el­de edi­le­cek ol­sa da dü­zen­li ge­lir ga­ran­ti­si ne­de­niy­le teş­vik edi­yor. So­nuç iti­ba­riy­le eko­no­mik bek­len­ti­ler­le bir­lik­te ço­cuk­la­rın eği­tim ve ai­le­nin di­ğer sos­yal ih­ti­yaç­la­rın kar­şı­lan­ma­sı­na yö­ne­lik ola­rak, kent mer­kez­li bir ya­şam ne­re­dey­se ale­nin tüm bi­rey­le­ri ta­ra­fın­dan  düş­le­ni­yor. Hat­ta kır­da ya­şa­mak (ken­tin sağ­la­dı­ğı im­kan­la­ra bü­yük öl­çü­de ulaş­ma şan­sı ol­sa da) ve çift­çi ol­mak ko­lay­lık­la ka­bul­le­nil­mi­yor, be­nim­sen­mi­yor.
Gö­rül­dü­ğü gi­bi; bu­lu­nu­lan or­tam ko­şul­la­rı üre­ti­mi, ta­rı­mı çift­çi­li­ği, üre­ti­ci­li­ği özen­dir­me­yin­ce bi­linç al­tı­na ta­rı­mın ve "üre­ti­ci ol­ma­nın ne bü­yük de­ğer ol­du­ğu" yer­leş­mi­yor. Böy­le olun­ca ko­lay­cı­lık öne çı­kı­yor. İn­san­lar de­ğer üret­me­den, ter dök­me­den, elin­de bi­li­şim araç­la­rı ma­sa ba­şın­da gö­rev yap­ma­yı he­def­li­yor, önem­li bu­lu­yor. 
Bu­ra­da ko­nuy­la il­gi­li te­mel ba­zı et­ken­le­ri so­mut­laş­tı­ra­rak sı­ra­la­ya­lım.
* Ta­rım ürün­le­ri üre­ti­ci­si ve ai­le­si ye­ni bir ha­ya­tı ta­rım dı­şın­da ha­yal et­me­si
* Yi­ne üre­ti­ci ve ai­le­si­nin re­fah dü­ze­yi­nin kent­te ya­şa­yan­la­ra gö­re gö­re­li dü­şük ol­du­ğu dü­şün­ce­siy­le ku­şak­lar bo­yu ken­te sü­re­ge­len koş­ma, kır­dan kaç­ma şart­lan­ma­sı,
* Ken­tin sağ­la­dı­ğı ka­mu hiz­met­le­ri­ne ula­şım ve sos­yo-eko­no­mik avan­taj­la­rın ta­rım­da kal­ma­yı tam ola­rak des­tek­le­me­me­si 
* Ta­rım­la uğ­raş­ma­nın pres­tij­li bir alan ola­rak al­gı­lan­ma­ma­sı 
* Ta­rım­sal üre­tim­de or­ta­ya çı­kan ha­sı­la­nın (ge­lir) üre­ti­ci­le­ri tat­min et­me­me­si
* Ta­rı­mın iş­le­vi­nin ve çift­çi­nin yap­tı­ğı işin de­ğe­ri­nin top­lum ta­ra­fın­dan fark edi­le­me­me­si, hat­ta önem­siz gö­rül­me­si
* Ta­rım­da açık iş­siz­lik ya­nın­da giz­li ve mev­sim­lik iş­siz­li­ğin gö­re­li yay­gın ol­ma­sı
* Dü­şük ya­şam stan­dart­la­rıy­la öz­deş­leş­ti­ri­len bir sek­tör ola­rak al­gı­lan­ma­sı
* Pro­fes­yo­nel il­ke­ler­le ça­lı­şan ba­şa­rı­lı ör­nek ta­rım iş­let­me­le­ri­nin yay­gın ol­ma­ma­sı
* Üre­ti­ci­ler ara­sın­da da­ya­nış­ma­yı ve güç­bir­li­ği­ni ifa­de eden ör­nek­le­rin öne çı­ka­rı­la­ma­ma­sı
So­ru 3: Ta­rı­mın gi­de­rek da­ha faz­la önem ka­zan­dı­ğı gü­nü­müz­de, üre­ti­ci­li­ğin de da­ha pres­tij­li bir ha­le gel­me­si için ne­ler ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yor­su­nuz? Bu ko­nu­da­ki tav­si­ye­le­ri­niz ne­ler­dir?
Ce­vap  3: Mes­lek ha­ya­tı­mız bo­yun­ca yur­ti­çi ve yurt dı­şı in­ce­le­me­le­ri­miz­de ta­rım sek­tö­rü ile il­gi­li ola­rak ya­şa­nan pek çok so­ru­nun te­me­lin­de "Çift­çi­li­ğin da­ha say­gın bir mes­lek gru­bu ola­rak ka­bul edil­me­si­ni sağ­la­ya­ma­mak" ile il­gi­li ol­du­ğu­nu göz­lem­le­di­ği­mi­zi söy­le­ye­bi­li­rim. Hat­ta bu ko­nuy­la il­gi­li ola­rak ka­le­me al­dı­ğım "Ta­rım cid­di iş­tir, ro­man­tiz­mi kal­dır­maz!" baş­lık­lı ya­zı­mız­da; "ta­rı­mın say­gın/pres­tij­li  bir iş ol­du­ğu­nu, iti­ba­rı­nın ar­tı­rıl­ma­sı­na ih­ti­yac ol­du­ğu­nu" sa­vun­muş ve çift­çi­le­ri­mi­ze in­san­lı­ğın bu­gü­nü ve ge­le­ce­ği için çok önem­li olan rol­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­le­ri ne­de­niy­le TE­ŞEK­KUR et­me­nin bir gö­rev ol­du­ğu­nu ifa­de et­miş­tik. Esa­sen son yıl­lar­da ta­rım­la il­gi­li ola­rak  en önem­li ik­ti­sa­di ve top­lum­sal ko­nu­la­rın ba­şın­da kır­dan ken­te göç ve ta­rım alan­la­rı­nın boş kal­ma­sı, ve­rim­siz­lik, pa­zar ve pi­ya­sa kar­şı­sın­da üre­ti­ci­nin güç­süz ve ör­güt­süz ol­ma­sı, fi­yat­lar, iç ti­ca­ret had­le­ri ve ben­ze­ri ko­nu­lar gös­te­ri­li­yor. 
İş­te ta­rı­mın gi­de­rek da­ha faz­la önem ka­zan­dı­ğı gü­nü­müz­de, üre­ti­ci­li­ğin de da­ha pres­tij­li bir iş ko­lu ha­li­ne gel­me­si için; yu­ka­rı­da ve bir ön­ce­ki so­ru­da be­lir­ti­len olum­suz­luk­la­rın or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı­na yö­ne­lik ça­lı­şıl­ma­sı ge­rek­ti­ği açık­tır. Bu kap­sam­da doğ­ru bir stra­te­ji be­lir­le­mek ve alı­nan ka­rar­la­rı ka­tı­lım­cı bir an­la­yış­la ve il­gi­li tüm pay­daş­lar­la bir­lik­te ha­ya­ta ge­çir­mek yö­nün­de ka­rar­lı­lık­la ça­lış­mak ge­rek­mek­te­dir.
So­ru 4: Ara­zi­si kü­çük ol­sa da, gir­di­le­ri kar­şı­la­ya­cak ka­dar ser­ma­ye­si ve bi­raz da is­te­ği olan her­kes ÇKS'ye ka­yıt yap­tı­rıp üre­ti­ci ola­bi­li­yor. Bu­nun doğ­ru bir uy­gu­la­ma ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yor mu­su­nuz? Siz­ce üre­ti­ci­lik yap­mak için bel­li bir eği­tim ve bi­ri­kim şar­tı aran­ma­lı mı?
Ce­vap 4: Bi­lin­di­ği gi­bi Çift­çi Ka­yıt Sis­te­mi (ÇKS) gi­bi uy­gu­la­ma­lar AB baş­ta ol­mak üze­re pek çok ül­ke­de var. Ta­bii ül­ke­nin sos­yo-eko­no­mik ve de­mog­ra­fik ya­pı­sı uy­gu­la­ma­nın ko­şul­la­rı­nı be­lir­li­yor. 2005 yı­lın­da çift­çi kay­dı zo­run­lu ha­le ge­ti­ril­miş­ti. An­cak iş­let­me­le­rin yak­la­şık 1/3'ü ha­la ka­yıt ol­ma­mış gö­rü­nü­yor. Çift­çi Ka­yıt Sis­te­mi(ÇKS) ta­rım­sal des­tek­le­rin alın­ma­sı­nı ta­kip ve iş­let­me­le­rin  ge­nel du­ru­mu­nu gör­mek ve iz­le­mek ba­kı­mın­dan önem­li ol­ma­sı­nın ya­nın­da, hep ya­kı­nı­lan ta­rım is­ta­tis­tik­le­ri­nin ye­ter­siz­li­ği­ne çö­züm ola­rak dü­şü­nül­müş­tür.  Ta­bii ben­zer ve­ri ta­ba­nı oluş­tur­ma­ya yö­ne­lik fark­lı isim­len­dir­me­ler­le çe­şit­li uy­gu­la­ma­lar da bu­lun­mak­ta­dır.  Ör­ne­ğin Ta­rım­sal Üre­tim Ka­yıt Sis­te­mi (TÜ­KAS) ile Çift­lik Mu­ha­se­be Ve­ri Ağı (ÇMVA), İs­ta­tis­tik Ve­ri Ağı (İVA), Ta­rım Ürün­le­ri Ma­li­yet Sis­te­mi(TAM­SİS) ve ben­ze­ri ça­lış­ma­lar...  
Esa­sen baş­lan­gıç­ta is­ta­tis­tik oluş­tur­ma ve ve­ri ta­ba­nı oluş­tur­ma amaç­lı ben­zer gi­ri­şim­ler hem çift­çi­nin ve hem de tek­nik per­so­ne­lin ve­ri gi­ri­şi­ne çok za­man ayır­ma­sı­na, za­man kay­bı­na yol aç­mak­ta­dır.  Ko­nu­yu tek­nik ba­kım­dan ele ala­rak; ve­ri ta­ban­la­rı­nı ola­bil­di­ğin­ce bir­leş­ti­re­rek uy­gu­la­ma­da et­kin­li­ği yük­selt­mek ge­re­ki­yor.
So­ru­nu­za ge­lin­ce; esa­sen ki­şi ÇKS'ye ka­yıt olun­ca çift­çi ol­mu­yor. Za­ten fi­ili ola­rak Çift­çi olan kim­se, ÇKS'ye ka­yıt ola­rak çe­şit­li des­tek­ler­den ya­rar­lan­mak is­te­di­ği­ni be­yan edi­yor. Bu ba­kım­dan üre­ti­ci­le­rin ta­ma­mı sis­te­me ka­yıt ol­mu­yor, ol­mak is­te­mi­yor ve­ya şart­la­rı ye­ri­ne ge­ti­re­me­di­ği için ola­mı­yor. Ta­bii bu du­rum ka­yıt ol­ma­yan ne­re­dey­se her 3 iş­let­me­den bi­ri­nin çift­çi ol­ma­dı­ğı­nı gös­ter­mi­yor, ya­ni çift­çi­lik yap­ma­dı­ğı an­la­mı­na gel­mi­yor.
Do­la­yı­sıy­la iş­let­me­nin kü­çük ve­ya bü­yük ol­ma­sı, ta­rım­la iş­ti­gal eden kim­se­nin çift­çi kap­sa­mın­da bu­lun­ma­sı­nı ve çift­çi ol­ma­sı­nı en­gel­le­mi­yor. An­cak çift­çi ol­mak için han­gi ko­şul­lar aran­ma­lı­dır? so­ru­su fark­lı bir mec­ra­ya gö­tü­rü­yor. Ko­nu­yu ide­ali­ze eder­sek bi­li­nen çok sa­yı­da ör­nek­ten ha­re­ket ede­bi­li­riz. Ya­kın iliş­ki­le­ri­mi­zin ol­du­ğu Av­ru­pa Bir­li­ği üye­si ül­ke­ler­de çift­çi ol­mak için; "Ben çift­çi­lik ya­pa­ca­ğım ira­de­si­ni or­ta­ya koy­mak ve il­gi­li di­ğer şart­la­rı ye­ri­ne ge­tir­mek ge­re­ki­yor. Ör­ne­ğin bir ta­rım oku­lu­nu bi­tir­mek, hat­ta Da­ni­mar­ka'da ol­du­ğu gi­bi (ek eği­tim ala­rak) ye­şil ser­ti­fi­ka sa­hi­bi ol­mak çift­çi ol­mak için avan­taj sağ­lı­yor. 
Bu çer­çe­ve­de ta­rım­sal öğ­re­ti­min ne­re­dey­se iki asır ön­ce ge­liş­miş dün­ya ile eş­za­man­lı baş­la­dı­ğı Tür­ki­ye'nin önem­li de­ne­yim­le­ri bu­lu­nu­yor, ör­ne­ğin 1931 yı­lın­da ya­pı­lan Bi­rin­ci Zi­ra­at Kon­gre­si me­tin­le­rin­de çift­çi­nin ve çift­çi ço­cuk­la­rı­nın okul­lu ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­ne yö­ne­lik ko­nu­lar yer alı­yor.  Ta­bii gü­nü­müz­de var olan im­kan­lar son de­re­ce ge­liş­miş­tir ve bu dik­ka­te alın­dı­ğın­da çok da­ha et­ki­li öğ­re­tim prog­ram­la­rı plan­la­na­bi­lir, ile­ri ta­rım tek­no­lo­ji­le­ri odak­lı ge­liş­miş yön­tem­ler­le  uy­gu­la­ma­lar ger­çek­leş­ti­ri­le­bi­lir. 
Bu ko­nu üze­rin­de ta­rım­sal öğ­re­tim ve ya­yım bi­lim da­lı­nın or­ta­ya koy­du­ğu aka­de­mik bul­gu­lar önem­li­dir ve bu bi­ri­kim­den ya­rar­la­nıl­ma­sı ge­re­kir.  Yi­ne en azın­dan ge­le­nek­sel kü­çük ai­le iş­let­me­le­ri­ni ko­ru­mak ve sos­yal iş­lev­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­le­ri­ne im­kan sağ­la­ya­cak eği­tim ve ya­yım ça­lış­ma­la­rı dı­şın­da ta­rım sek­tö­rün­de be­lir­li bü­yük­lük ve ta­rım­sal üre­tim de­ğe­ri or­ta­ya ko­yan iş­let­me­le­rin ör­gün ve yay­gın eği­tim kap­sa­mın­da okul­lu ol­ma­la­rı yö­nün­de bir ça­lış­ma­ya ih­ti­yaç bu­lun­mak­ta­dır. Ta­rım­sal üre­tim de­ğe­ri ba­kı­mın­dan Av­ru­pa'da ilk sı­ra­da bu­lu­nan ül­ke­mi­zin bu üs­tün­lü­ğü­nü sür­dü­rü­le­bi­lir kıl­mak yö­nün­de çift­çi­le­rin ve­rim­lik­le­ri­ni ar­tı­rı­cı ve ka­li­te­li üre­tim yap­ma ka­bi­li­yet­le­ri­ni ge­liş­tir­me­ye yö­ne­lik ça­lı­şıl­ma­sı son de­re­ce önem­li­dir.