Kar­bon­mo­nok­sit (CO): Renk­siz, ko­ku­suz, son de­re­ce ze­hir­li bir gaz­dır. Göz­le gö­rül­mez, kok­maz ve ta­dı yok­tur. Faz­la alın­ma­sı öl­dü­rü­cü­dür. Si­ga­ra du­ma­nı için­de %3-6 ora­nın­da bu­lu­nur. (Oto­mo­bil eg­zoz­la­rın­dan çı­kan gaz­lar­da da bu­lu­nur. Boş­ta ça­lı­şan ben­zin mo­tor­la­rın­dan çı­kan kar­bon­mo­nok­sit mik­ta­rı bu ci­var­da­dır.)
Kar­bon­mo­nok­sit ak­ci­ğer­ler­den ka­na ka­rı­şır. Bu­ra­da ok­si­jen ula­şı­mın­dan so­rum­lu al­yu­var­lar­da­ki (kır­mı­zı kan hüc­re­le­ri) he­mog­lo­bin­ler ile hız­la bir­le­şir. Ok­si­jen ile kı­yas­lan­dı­ğın­da kar­bon­mo­nok­sit çok da­ha ko­lay baş­ka mad­de­ler­le bir­le­şe­bil­di­ğin­den kan­da­ki ok­si­jen ula­şı­mı­nı en­gel­ler. Kar­bon­mo­nok­sit da­ha hız­lı ha­re­ket et­ti­ği için kan­da­ki al­yu­var­la­rın bir kıs­mı­na ege­men olur. Do­la­yı­sıy­la ok­si­je­nin ya­rar­la­na­bi­le­ce­ği al­yu­var­la­rın sa­yı­sı aza­lır. (Ağır bir si­ga­ra içi­ci­sin­de he­mog­lo­bi­nin 1/5'i, ok­si­jen ye­ri­ne CO ile bir­le­şir.) Bu­nun so­nu­cun­da çe­şit­li or­gan­la­ra ve vü­cu­dun do­ku­la­rı­na gi­den ok­si­jen mik­ta­rı aza­lır ve me­ta­bo­liz­ma da­ha çok ça­lış­ma­ya zor­la­nır.
Ni­ko­tin, kalp­te ya­rat­tı­ğı tah­ri­bat­lar so­nu­cu ok­si­je­ne olan ih­ti­ya­cı­nı art­tı­rır­ken, kar­bon­mo­nok­sit de kal­be ge­len ve onun ya­şa­ma­sı için ge­rek­li olan ok­si­je­ni azal­tır. Özel­lik­le bey­nin ye­ter­li ok­si­jen ala­ma­ma­sı so­nu­cu, dü­şün­me, ka­rar ver­me, net gör­me ve işit­me gi­bi ba­zı fonk­si­yon­la­rın­da za­yıf­la­ma olur.
Kar­bon­mo­nok­sit ay­rı­ca da­mar­lar­da yağ­lan­ma­ya (ko­les­te­rol de­po­lan­ma­sı­na) yol açar ve bun­la­rın ki­reç­len­me­si­ni hız­lan­dı­rır.
 

Sİ­GA­RA­DA­Kİ KAT­KI MAD­DE­LE­Rİ:
Si­ga­ra üre­ti­ci­si bü­yük fir­ma­la­rın, si­ga­ra­nın içi­ne ba­ğım­lı­lık ya­pan ve ba­ğım­lı­lı­ğı art­tı­ran 600 ka­dar mad­de ka­rış­tır­dık­la­rı bi­lin­mek­te­dir.
Si­ga­ra üre­ti­ci­le­ri­nin tü­tü­nü har­man­lar­ken si­ga­ra­nın içi­ne ka­rış­tır­dı­ğı mad­de­le­rin ba­zı­la­rı şun­lar­dır;
Ba­dem ya­ğı,  As­kor­bik asit, Kal­si­yum kar­bo­nat, Ka­ra­mel, Ha­vuç to­hu­mu ya­ğı, Se­dir ağa­cı ya­ğı, Sit­rik asit, Ka­kao, Kah­ve, Kiş­niş, Kim­yon, Eta­nol,  Oka­lip­tus ya­ğı, For­mik asit, Zen­ce­fil, Hid­rok­lo­rik asit, Li­kit pa­ra­fin, Men­tol, Na­ne ya­ğı, Zey­tin ya­ğı, Por­ta­kal özü, Saf­ran, Tuz, Şe­ker, Çay, Va­nil­ya, Şa­rap
 

İN­SAN YA­ŞA­MI:
* İn­san vü­cu­du­nu oluş­tu­ran sis­tem­le­rin, sis­tem­le­ri oluş­tu­ran or­gan­la­rın, or­gan­la­rı oluş­tu­ran do­ku­la­rın, do­ku­la­rı oluş­tu­ran hüc­re­le­rin ya­şa­ya­bil­me­si için OK­Sİ­JE­NE ( ha­va­nın için­de %20,9 ora­nın­da bu­lu­nur), Çe­şit­li be­sin­le­re ve hor­mon­la­ra ih­ti­ya­cı var­dır. İn­san bu ih­ti­yaç­la­rı­nı kan do­la­şı­mı sa­ye­sin­de kar­şı­lar. 
* Kan do­la­şı­mı; kalp, atar­da­mar­lar, top­lar­da­mar­lar, kıl­cal da­mar­lar va­sı­ta­sı ile vü­cut­ta­ki tüm sis­tem­le­rin do­ku hüc­re­le­ri ara­sın­da ya­şam bo­yu de­vam eder.
* So­luk al­ma ile ağız ve bu­run­dan sü­zü­le­rek alı­nan, nem­len­di­ri­len ve vü­cut ısı­sı­na ge­ti­ri­len ok­si­jen­li ha­va, bo­ğaz, yu­tak, so­luk bo­ru­su ve bronş­lar­dan ge­çe­rek ak­ci­ğer­le­re ge­lir. Bu­ra­dan, ak­ci­ğe­rin ya­pı­sı­nın bü­yük bir kıs­mı­nı oluş­tu­ran al­ve­ol de­nen ha­va ke­se­cik­le­ri­nin in­ce du­var­la­rı­na bi­ti­şik da­mar­lar içi­ne gi­rer. Ok­si­jen bu­ra­dan ka­na ka­rı­şır. Kan­da­ki al­yu­var­lar­da bu­lu­nan he­mog­lo­bin ile vü­cu­da pom­pa­lan­mak üze­re kal­be ge­lir. 
* Ağız yo­lu ile alı­nan be­sin­ler ve hor­mon­lar yu­tak, ye­mek bo­ru­su, mi­de, in­ce ba­ğır­sak ve ka­lın ba­ğır­sak­tan ge­çer­ken emi­le­rek ka­na ka­rı­şır.
* Vü­cu­dun ih­ti­ya­cı olan ok­si­jen, be­sin­ler ve hor­mon­lar ka­na ka­rış­tık­tan son­ra, do­la­şım sis­te­mi sa­ye­sin­de en uç nok­ta­lar­da­ki hüc­re­le­re ka­dar gi­der.
* Hüc­re­ler­de ok­si­je­nin ve be­sin mad­de­le­ri­nin yan­ma­sı son­ra­sın­da olu­şan kar­bon­di­ok­sit vü­cut dı­şı­na atıl­mak üze­re ak­ci­ğer­le­re, ar­tık mad­de­ler ve sal­gı­lar bo­şal­tım sis­te­mi­ne ta­şı­nır.
* So­lu­nu­mun ve kan do­la­şı­mı­nın çe­şit­li ne­den­ler­le ye­ter­siz kal­ma­sı ya da ta­ma­men dur­ma­sı ha­lin­de do­ku­lar ok­si­jen­siz ve ener­ji­siz ka­lır. Me­ta­bo­liz­ma ar­tık­la­rı bi­yo­kim­ya­sal den­ge­yi bo­zar. So­nuç ola­rak me­ta­bo­liz­ma du­rur, can­lı­lık ve ha­yat so­na erer.
Bu nok­ta­da emek ve­ren emek­li eği­tim­ci Er­do­ğan Ak­de­mir ho­ca­ma kat­kı­la­rı için kal­bi te­şek­kür edi­yo­rum. Bu ya­zı di­zi­siy­le bir ki­şi­nin si­ga­ra­yı bı­rak­ma­sı­na ve­si­le ola­bi­lir­sek ne mut­lu biz­le­re…