Çorum Eğitim Tarihinde Sanat Okulunun, Erkek Sanat Enstitüsü'nün önemli yeri vardır. Oradan mezun olup sanayici, işadamı, eğitimci olarak ilimize pek çok hizmet edenler olmuştur. Ancak bu okulun tarihçesini ve mezunlarını hizmet alanlarını anlatan bir eser yazılmamıştır. Ama birkaç gönül adamının öncülüğünde bir kahve ortamında "Güngörmüşler" grubu ortaya çıkmış ve Çorum'da marka olmuştur. Belediyemizde bu adı yaşatabilmek için "Güngörmüşler Lokali"ni hizmete açmıştır.
Ben de bu grubun üyeleriyle tek tek röportaj yapmak suretiyle bir kitap oluşumuna katkıda bulunmak istedim. En az yirmi kişiden cevap alabileceğimi düşünüyordum ama sadece üç kişi cevap verdi. Ben de Sayın Bahri Balcı, Sayın Bahri Alkan ve Sayın İsmet Sarıtekin'e ilgilerinden dolayı teşekkür ediyorum.
Sizleri "Güngörmüşlerle Söyleşi" yazı dizimizle baş başa bırakıyorum.
Kendinizi tanıtır mısınız?
Ben Bahri Balcı, Çorum Merkez doğumluyum 15.08.1944.
Hangi ilkokuldan mezunsunuz?
Tanyeri İlkokulu'nu okul ikincisi olarak bitirdim. Hediye olarak Malazgirt'ten Kore'ye isimli kitap verdi. Başöğretmen Mümtaz Gürkan Haziran 1956.
Sanat Okulunun orta kısmına nasıl başladınız?
İlk kayıt için dedem beni okula götürdü. Okul müdürü kayıtlar doldu dedi. Kayıtlar açılırsa ikinci şubeye yazarız dedi. Haber geldi. Resmi evrakları tamamlayarak kayıt işlemim tamamlandı.
Kültür dersi öğretmenlerinizi hatırlıyor musunuz?
Kültür dersi öğretmenleri Osman Özkan, İlhan Erdemli, Cahit Angın, Asaf Uz, Abdullah Epteroğlu, Fevzi Bilan. Birinci ve ikinci, üçüncü sınıflarda not bakımından çok zorlu geçiyordu. Çok öğrenci okulu bırakmak durumunda kaldılar.
Lise kısmına niçin devam ettiniz?
O tarihlerde orta sanat mezunları bir işe girmeleri mümkün olmuyordu. Enstitü'yü bitirmek şarttı.
Atölye dersleri nasıl geçiyordu?
Atölye uygulamaları, meslek derslerin tatbikatı şeklinde idi, yapılacak temrinin işlem yapraklarına önce resmini çiziyoruz. Atölye öğretmenimiz işe başlama tarihini atıyor. İşe başlıyoruz. İşin makine ve el işçiliğini yaparak işi bitiriyorduk. Her iş için ayrı not alıyorduk. Öğretmenlerimiz: Kavukçu İsmail Maden, Ali Natur, Cemal Soyocak, Niyazi Baykan, Suat Gönen, Necati Meriç, Nahit Batıbeki, Memiş Avşar, Osman Çimen, Halil Ergün, Çetin Balcı.
Hangi branşı seçtiniz? Niçin?
Okulumuzda o tarihte üç branş vardı. Tesviye Metal ve Ağaç işleri. Bu meslekleri seçme birinci sınıf başarısına göre yapılıyordu. Tesviye bölümüne geçmek için Haziran mezunu ve Matematik dersinden 6'dan yukarı not almak gerekiyordu. İki sınıftan 12 kişi Tesviye bölümüne seçildi, geri kalanları iki bölüme paylaştırdılar. Erkek Sanat Enstitüsü Çorum 1.'ncisi olarak bitirdim. Yıl Haziran 1963 Şefimiz bir örnek iş ile teşekkür belgesi verdi.
Meslek dersleri öğretmenlerini nasıl buluyordunuz?
Her meslek uygulamaları birbirinden farklı idi. Tesviye mesleğinde, verilen işi bozmadan, ölçü ve gönyesinde ve zamanında bitirmek esastı. Herkes o işe ait takımları kullanmak el melekesini geliştirmek ve sabrı göstermek durumunda idi. Yoksa işi bitiremezdi.
Kültür dersleri öğretmenleriyle ilgili izlenimleriniz:
Türkçe, Sosyal Bilgiler grubuna Lütfi Köksal, İlhami Çarkmak, Fizik, Kimya grubuna Günay Kasaboğlu, Matematik grubuna Seydi Hançer, Zafer Yural girerdi. Mekanik derslerine Ali Natur, İhsan Sezgin, Meslek derslerine İsmail Çığrı, Memiş Avşar, Teknoloji, Nahit Batıbeki, Hukuk Bilgisi ve Defter tutma dersine Mümtaz Erkoç, Lütfi Köksal'în Tarih dersi ile ilgili iki tane haritası var, birinin notu 4, diğerinin notu 5. Neresinde hata var belirtmemiş, Ali Natu Bey'den uygulanmış mekanik dersi için tuttuğum deftere yıl sonunda şöyle yazmış: "Umumiyetle iyi." Bu öğretmenler hiç teşvik edici olmadılar. Lise 1'de iki şubeden bir sınıf öğrenci sınıfta kaldık, çok öğrenci okulu bıraktı. Atölye meslek dersleri öğretmenimiz çalışkanları teşvik ediyordu. Meslek derslerim hep ondu.
Mezun olduğunuzda ne hissettiniz?
Mezun olduğumda kendimi yeterli hissediyordum. Ancak her imalat ünitesi farklı olduğundan biraz iş hayatında çekiniyordum.
Yüksek tahsile nerede devam ettiniz? Niçin?
Yüksek tahsilime Türkiye'de tek okul olan Ankara Yüksek Teknik Öğretmen Okulu'nu kazanarak devam ettim. İlk sınavlar Çorum'da Türkçe, Matematik, Meslek, Resim dersinden, ikinci sınavlar Ankara'da Meslek Teknoloji Atölye Uygulaması oldu. Ben burslu kazandım. Çorum'dan bizim bölümü üç kişi kazandı. Son sınıfta yatılı oldum. 2.'nci sınıf stajımı MKEK gazmaste fabrikasında 3.'ncü stajımı MKEK Gazi fişek fabrikasında yaptım.
Yedek Subay Okulunu Balıkesir Ordunat Okulu'nda 6 ay kıta hizmetinde, Asteğmen olarak 1 yıl Konya 2.'nci Ordu 1024 Ağır bakım tamir fabrikasında yaptım. Görevim, fabrikada Tali Atölyeler grup amirliği idi. Daha sonra döner sermaye, Teknik Müdürü olarak görev yaptım.
1967 öğretim yılının yaz tatilinde Varto'da meydana gelen deprem için bakanlığımız kızine soba siparişlerini Mustafa Özçilingir ile okulda yaptık. 1967 öğretim yılında okulun bütün üçüncü sınıf öğrencileri olarak 10 otobüs İzmir Fuarı, Bursa ve Ereğli Demir Çelik Fabrikası tetkik gezisi yaptık. Ankara'da okulumuzda Çorumlular Gecesi hazırladık. Çorum'da şimdiki belediye binası ikinci katında o zaman düğün ve nikah salonu olarak kullanılıyordu. 5 kişilik tamamı erkek "Çürük Elmalar" isimli tiyatro eserini oynadık. Biletler 2.5 Lira idi. Gelirini Okul Aile Birliği muhasibi Ahmet Kavukçu'ya teslim ettim. Ben Ankara Yüksek Tahsil Talebe Derneği'ne seçildim. Başkan yardımcısı oldum. 1967 yılında dergi çıkardık. Ankara Astarya'da Çorumlular Gecesi yaptık. TRT sanatçıları da katıldı. Çorum milletvekilleri ve yetkililer vardı. Ankara'da Çorum Yurdu için çalışma yürüttük. Yönetim kurulukuz Bahri Ertek, Bahri Balcı, Fahri Azkur, Ahmet Özçekiç ve Metin soyadını unuttum.
Fabrikada benden önce bu görevde bulunan arkadaşım Seyit Akın bırak şu öğretmenliği ben seni karayollarına alayım dedi. Ben öğretmenliği çok sevdiğim için kabul etmedim.
Meslek hayatına nerede başladınız?
Meslek hayatıma ilk defa 20 Eylül 1968 Adana Ceyhan'da 1 Nisan 1971 İskilip Tesviye Atölyesi Şefliği ve kurucu öğretmenliği. Okulun ilk öğrencileri için yok olan takım ve araçları, kitapları okula kazandırmak kolay olmadı. 3 Ekim 1975 Çorum Merkez'de o zamanki okul müdürümüz Necati Altınordu ve merhum Nihat Özer'in desteği ile 4. Mengeneli 30 Tesviyeci Masası, 120 adet tesviyeci mengenesini son sınıf öğrencileri ile Şubat tatilinde yaptım. Ölçme ve kontrol aletlerini Japon Militoyu firmasının Türkiye temsilcisinden levhaları ile birlikte aldım, atölyeye astım. Atölye eğitimi için lazım olan, eğe, testere, klavuz paftalar, modül çakıları, her türlü torna kalemleri, her türlü ölçü aletleri vs. her yıl ayrılan bütçeden aldım. 22 Nisan 1988 Sungurlu'da göreve başladım. Bu görev isteğim dışı olduğundan her gün gidiş-geliş yaptım. 2 buçuk senede bir gece Sungurlu'da yattım. 26 Ekim 1990 Fatih Tekin Çıraklık Eğitim Merkezi'ne tayin oldum. 3 Temmuz 1999 kendi isteğimle emekli oldum.
Branşımızla ilgili neler yaptınız?
Hangi çalışmalara katıldınız?
Görev yaptığım zamanlarda atölye uygulamaları kitapları ve meslek kitaplarını toplu istek yapar öğrencilere iskontolu olarak dağıttım. Öğrenci sayımız çok olduğu için (Atölye sekiz sınıf 240 kişi) her makinada her öğrenciye çalışma imkanı sağlamak en önem verdiğim konuların başında idi.
Her yıl değişik işleri çizer, malzeme ve takımların imkanları elverdiği işler yaptırdım. İşyerim olmadı. İstifa etmemi işyerine ortak olmamı teklif edenler oldu. Ben onlar kabul etmedim. Rahmetli babama söyledim. Babam dedi ki; "Cengiz seni kullanır işine geldiğinde ceketini al çık. O şekilde ortaklıklar uzun sürmedi. Devlet sana bir rütbe vermiş istifa etme." Dedi Ortaklık teklif eden işyerinin ustalarına ders verdim. Bir işyeri sahibi bana senin gözlerine benim ihtiyacım var dedi. Görev yatığım süre içinde bir çok il ve ilçeye müdürlük teklifi yapıldı. Tesviye mesleğini çok sevdiğim için kabul etmedim. Ungurlu Sanat Enstitüsü'ne kararnamem çıktı, 6 ay durdu. Okulun lojmanı olduğu halde kendim burada kiracı idim. Ankara'ya iki defa gittim, kararnameyi durdurdum. Milli Eğitim Bakanlığı'nın hizmet içi eğitim seminerlerine katıldım. 1973 tarihinde Ankara'da Saç Metal Plastik Kalıpçılığı 15 gün, 1974 İstanbul'da Robert Koleji'nde 1 ay modern imalat usulleri, 1976 İstanbul'da Hidrolik Prömatik sistemleri 15 gün, 1978 İstanbul'da bilgisayarlı frezeler 15 gün, 1985 Ankara'da Atelye Organizasyonu 15 gün, 1987 İzmir Fuarı inceleme gezisi 5 gün, 1995 Kayseri Tksan Makina Fabrikası Siensi Makinalar Kursu, 1983 Bursa Tophane Endüstri Meslek Lisesi 5 gün, bu seminerde çevrede bulunan sanayi tesislerine geziler düzenlenmiş olup, Türkiye'de görmediğim snayi kuruluşları yok gibi.
Meslek hayatınızda unutamadığınız ilginç olay var mı?
Konya 1024 Ağır Bakım Tair Fabrikası'nda görev yaparken, fabrikanın kabul ettiği siparişlerin Konya Krom Manyezit Fabrikası tuğla kalıpları işlemek için parçalı taşlama tezgahı için İstanbul'a gönderildim. Salı Pazarı'nda Kehabet Kirişçi adında bir esnafta buldum. Taşları Norveç'ten getirdim. Bu kalıpları sertleştirilmesi için Ankara Türk Traktör Fabrikası'nda yaptırdım. Sertleştirme işini yüksek okulda öğretmenim rahmetli Hasan Akbıyık'ın tavsiyesi üzerine oldu. Ayrıca Seydişehir Alüminyum Fabrikası siparişlerini yaptık.
Ne zaman emekli oldunuz?
Şimdi ne yapıyorsunuz?
17 Temmuz 1999 yılında emekli oldum. Kardeşlerim ve yeğenlerimle birlikte o sene Hacca gittik. Hac vazifemiz çok rahat geçti. O zaman yiyeceklerimizi buradan getiriyorduk. Emekli olduktan sonra hiç çalışmadım. Ayarık'ta 1978 yılında bir bağ aldım. 2010 yılına kadar onunla ilgilendim. Son 10 yıldır bakmıyoruz.
Güngörmüşlere ne zaman katıldınız?
Güngörmüşleri 2000 yılının Ramazan Bayramı'ndan sonra 6 kişi sanat okulu 1963 mezunları olarak kurduk. Geçmiş zaman anılarını paylaşmak, sohbet etmek, özel günlerimizi paylaşmak için...
Güngörmüşler Kulübü ne yapıyor?
Güngörmüşleri ekibi olarak Çöplük'te Tıkı'nın Kahvesi'nde toplanmaya başladık. 6 kişi şehir dışında bağlarda yemek verdik. Daha sonra bu sayı 11 kişiye çıktı, bir tur daha herkes yemek verdi. Bu sayı 14 kişiyle devamla 18 kişi, 24 kişi ve 30 kişiye çıktı.
Güngörmüşlerin sayısını 30 kişiyle sınırladık. Sayı çoğalınca biizm şehir dışı ziyaretlerimizi engelliyordu. Bizim kahvede toplandığımızı duyanlar il dışında yaşayan arkadaşlara adres gösteriyorlardı. 30 kişilik listeden başka ekibimiz dahil kalbimizde yaşattığımız arkadaşlarımız vardı. Mustafa Yiğittaşcı, Yüksel Andağ, F,kret Hoca, Rıza Battal, Ahmet Atak, Necdet Yalçın, Bekir Soyocak... adını sayamayacağım onlarca kişi.
Güngörmüşler ekibinin kuralları var mıdır?
Ekibin yazılı olmayan kuralları vardır. Tapuda çoğalma, imara girmiş arazi, köşe başı çıkmış arsa, aileden doğum, sünnet, düğün, nişan, okul bitirmiş kep atma gibi etkinliklere katılırız. Tatile veya il dışında çocukları olanlar gezi sonrası o yörenin tanınmış ürünü hediye olarak ekibe ikram eder, ikramdan sonra dua yapılır. Kahvede bulunan bütün arkadaşlara eşit şekilde paylaştırılır. Hasta ve ölüm halinde telefon zinciri çalıştırılır. Ekibin tamamı cenazeye toplu olarak katılır. Seçilen 2 kişi cenaze evine 2 kg börek götürür. Hasta ziyareti için 2 kişi seçilerek geçmiş olsun ziyaretinde bulunulur.
Güngörmüşler Konağı'nı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Güngörmüşler Konağı'nı mahalli seçimlerden önce sayın belediye başkan adayımız Dr. Halil İbrahim Aşgın bizi ziyaretinde söz vermişti. Sözünü yerine getirdi. Kendisine çok teşekkür ediyorum. Hizmetlerinde başarılar diliyorum.
Güngörmüşler'in prensipleri nelerdir?
Ekibin toplantılarında siyaset ve dini konuşmalar yapmıyoruz. Haftanın maçlarını, hava durumunu ve geçmişe ait anıları konuşuyoruz. Üyelerin özellerini ayrıca iki ikiye konuşuruz.
Ekibimiz, siyaseti çok yakında takip ediyor. Ancak toplu tartışmada bulunmayız. Ekibin yaşları, tuttukları takımlarını biliriz. Ekibimiz yaş ortalaması 76 bundan dolayı toplanmamız çok zor oluyor. Kahveye gelip zorlaştı. Hastamız çoğaldı.
Bizi davet eden kuruluşların konferanslarına katılıyoruz çiçek gönderiyoruz. Ekibin birinci derece yakınlarına düğün hediyesi bakıyoruz.
Meslek hayatınızda da disiplinli miydiniz?
Meslek hayatımda 5 gün babamın vefatında 5 gün rapor. 2 gün arkadaşımın düğününde 2 gün mazeret izni olarak 14 gün. 1 saat topu işlemi izin kullandım.
Öğretmenlik hayatımda 8 tane başları belgesi teşekkür aldım. Milli Eğitim Bakanlığı'nın 15 günde yayınladığı Tebliğler dergisinde 3 defa işinin Teşekkür alan öğretmenler listesinde adım yayınlandı.
Örnek aldığınız öğretmenleriniz?
İdeal öğretmenliği kendilerinde yaşayan bizlere her hali örnek olan rahmetli okul müdürümüz İsmail Çığrı ve sonradan Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı olan atölye şefimiz İhsan Sezgin'e, Niyazi Baykan'a, Memiş Avşar'a teşekkür ediyorum. Rahmetli olanlara iman kuran nasip olmasını diliyorum.
Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ederim.
NOT: ‘Güngörmüşlerle Söyleşi’ adlı yazı dizimizin geçtiğimiz Cuma günü yayımlanan ilk bölümünde Bahri Balcı’nın fotoğrafı yerine sehven Bahri Alkan’la olan fotoğrafımız kullanılmıştır. Düzeltir, kendilerinden ve tüm okurlarımızdan özür dileriz.
