Sosyal mecra başta olmak üzere çeşitli platformlarda yapılan paylaşımlarda sunulan bilgilerin doğruluğunun sorgulanıyor. İşte tam bu noktada devreye giren doğrulama kuruluşları, okurların güvenilir bilgilere ulaşması hususunda önemli bir rol üstleniyor.
NewsLabTurkey Research Hub’dan Dr. Sarphan Uzunoğlu ve Verda Uyar, NewsLabTurkey’de yayınladıkları “Türkiye’de doğru bilgiyi aramak: Çöldeki vahanın peşinde” başlıklı araştırmalarıyla ülkemizdeki doğrulama aktörlerini ele aldı. Araştırmaya göre Türkiye’deki doğrulama kuruluşları son dönemde en çok sağlık ve bilim gibi konulara eğilirken, siyaset alanındaki doğrulama yapma oranı bazı kurumlarda azalırken kimi kurumlarda da belirli siyasi partilerin ve grupların aleyhine olacak şekilde yoğunlaşıyor.
Türkiye’de aktif olarak doğrulama yapan Teyit, Doğruluk Payı, Malumatfuruş, Günün Yalanları gibi platformların temsilcileriyle görüşülen araştırma, Türkiye’deki mevcut durumu gözler önüne seriyor.
Doğrulama kuruluşlarını üç ayrı kuşak içerisinde değerlendiren araştırma Türkiye’nin yanlış bilgiyle mücadele serüveninin kurumsallıktan uzak gönüllü ekiplerin emeğiyle başladığını ve zamanla kendilerini tamamen bu alana adayan, içerik kapsamı, gelir modelleri ve metodoloji bakımından çeşitlenen profesyonel yapıların oluştuğunu belirtiyor.
Araştırma kapsamında konuşulan doğrulamacılar arasında doğrulamanın gazetecilik faaliyeti olup olmadığı konusunda bir uzlaşma bulunmazken, genel olarak kimse doğrulamanın gazetecilik endüstrisiyle ilgisini inkâr etmiyor. Kurumsallaşmanın ve şeffaf bir şekilde yayıncılık yapmanın doğrulama kuruluşlarının potansiyelini etkileyip etkilemediği sorulduğunda ise verilen yanıtlar çeşitleniyor. Bazı kuruluşlar anonimliğin ve kurumsal olmayan yapının onları daha özgür kıldığını söylerken bazıları da kurumsallığın hem etkiyi artırdığı hem de finansal güç sağladığı görüşünde.
Resmi verilerin güvenilirliğinin de sorgulandığı araştırmada birçok kullanıcı örneğin enflasyon gibi verilerin görmezden gelinemeyeceği; ancak küresel standartlarda üretilmiş başka veri setleriyle birlikte bunların sunulmasının daha doğru olacağı yönünde görüş belirtiyor.
Doğrulama kuruluşlarının birbirlerine olan güvenlerinden farklı veri biçimlerine olan ilgilerine kadar değişik sorular üzerinde duran araştırmanın detaylarına NewsLabTurkey.org internet sitesinden ulaşılabilir. (Haber Merkezi)
