FATİH BATTAR
11. Kalkınma Planı’nda Organize Sanayi Bölgeleri’ne özel bir yer ayrıldı. 2023 yılına kadar 64 OSB projesi tamamlanacak. Bu OSB’lerde 440 bin yeni istihdam oluşturulacak. OSB yatırımlarının toplam değeri ise 4.5 milyar TL’yi bulacak.
Çorum OSB’nin 260 hektarlık alanda kurulduğu 1977 yılından beri Çorum'un kalkınmasına yön veren ve Çorum'u Anadolu kaplanları arasına taşıyan ruhun en önemli temsilcilerinden biri olduğunu belirten Çorum OSB Bölge Müdürü Yaşar Şahin; “Kendi öz sermayesiyle kendi ihtiyacını karşılamaya yönelik üretim ile işe başlayan Çorum sanayisi, firmalar arası işbirliği ve ortaklık kültürü sayesinde hızla gelişerek özellikle makine, toprağa dayalı sanayi ve gıda imalatı alanlarında ülke çapında marka oldu.” dedi 

Çorum sanayisi 2019 yılının ilk 8 ayında 995 milyon dolar ihracat yaparak bölgesinde büyük bir başarıya imza attığını ifade eden Şahin; “Bu başarıdaki en büyük pay OSB’de faaliyet gösteren firmalarımıza ait. Yatırım yapmak isteyen sanayicilere her türlü altyapısı hazır halde 1 milyon 285 bin metrekare alanımız bulunuyor. Çorum OSB Elektrik Lisansına sahip olup, proje onay ve kabul işlemlerinden ücret alınmıyor. Sanayicilerimizin öncelikli ihtiyaçlarından biri olan kalifiye iş gücünün temin edilebilmesi için kurulan Çorum TOBB-OSB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 350 öğrenci ile eğitime devam ediyor. Meslek Lisesinin devamı niteliğinde 250 bin metrekare alan üzerine Meslek Yüksek Okulu ve bir sonraki hedefimizi olan Lisans düzeyinde eğitimin verilebilmesini sağlamak için yer seçimi çalışmalarımız devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
11. Kalkınma Planı’nda Organize Sanayi Bölgelerine özel bir yer ayrıldı. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), hem üretimi hem de istih­damıyla ekonomiye önemli katkılar sağlıyor. Türkiye genelinde 1 milyon 881 bin kişinin istihdam edildiği OSB’ler, Türkiye’nin kalkınmasının temel unsuru ve vazgeçilmezi olmayı sürdürüyor.

11. Kalkınma Planı döneminde, aralarında OSB’lerin de yer aldığı kat­ma değerli üretim ve üretimin yapılabileceği fiziki altyapıların geliştirilmesine büyük önem atfediliyor. 2019-2023 yıllarım kapsayan plan döneminde proje maliyeti 4.5 milyar TL’yi bulan 64 OSB’nin tamamlanması öngörülüyor. Bu yatırımların hayata geçirilmesiyle 440 bin ilave istihdam sağlanması hedefleniyor.  İş dünyası ve sivil toplum kuruluşları kişi başı geliri 15 bin dolar ve üzerine taşıyacak, dolayısıyla ülkeyi orta gelir tuzağından çıkaracak fırsatın OSB’lerde olduğuna işaret ederken, yeni nesil sanayi ve teknoloji bölgelerine duyulan ihtiyaca dikkat çekiyorlar. 11. Kalkınma Planı’nda sanayinin gücüne güç katmak ve rekabeti daha da artırmak için aralarında OSB’lerin de bulunduğu sanayi ve teknoloji bölgelerinde bu noktada atılacak önemli adımlara işaret ediliyor.
 

31 YENİ SANAYİ SİTESİ KURULACAK
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 11. Kalkınma Planı döneminde 64 yeni OSB dışında sanayi ve teknoloji alanlarına yönelik birçok yatırımı hayata geçirmeyi planlıyor. Bakan Varankin açıklamalarına göre 2019-2023 yıllarını kapsayan Plan döneminde 31 yeni küçük sanayi sitesinin (KSS) kurulması öngörülüyor. Küçük sanayi sitelerinin altyapılarının tamamı ve üstyapı tesislerinin yüzde 70'e kadar olan kısmı krediyle destekleniyor. Sanayi siteleri de kredi desteğinden, emlak vergisi muafiyetinden, KDV muafiyetinden, çevre ve temizlik vergisi indiriminden, yapı denetim kuruluşlarına ödenecek bedelde yüzde 75 indirimden ve belirli işlemlerde damga vergisi ve harç istisnası desteğinden faydalanabiliyor. Bakan Varank’ın açıklamalarına göre Plan döneminde tamamlanması öngörülen sanayi sitelerinin sekizi Akdeniz'de, ikisi Ege'de, üçü Marmara'da, dördü iç Anadolu'da, beşi Karadeniz'de, ikisi Güneydoğu Anadolu'da, yedisi Doğu Anadolu'da bulunuyor. Bu arada 2019 yılı sonuna kadar yerleşim alanları içinde kalmış iki sanayi sitesinin taşınması planlanıyor. Plan döneminde, yatırım miktarı yüksek, alan ihtiyacı fazla ve Türkiye'nin dış ticaret açığını kapatmaya yönelik sanayi ürünlerinin üretildiği endüstri bölgesi yatırımlarının da hayata geçirilmesi öngörülüyor. Bugüne kadar 19 endüstri bölgesi ilan edilirken, plan döneminde onun üzerinde endüstri bölgesi daha kurulması hedefleniyor. Edinilen bilgiye göre endüstri bölgelerinin tam kapasiteyle üretime geçmesi halinde, yaklaşık 32.5 milyar dolarlık yatırım hayata geçecek. Bu yatırımlar 86 bin kişiye istihdam oluşturacak. Cari açıkta yılda 18.5 milyar dolarlık azalma yaşanacak.
 

313 OSB VAR
Önce OSB’lerin dünden bugüne gelişimine kısaca bir göz atalım. Gelişmekte olan ülkelerde 1960’lı yıllarda hizmete girmeye başlayan OSB’ler, Türkiye’de de resmi olarak ilk kez 1961’de kavram olarak ifade edildi ve 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı ve sonrasında sanayinin gelişiminde önemli bir unsur olarak değerlendirildi. Beş Yıllık Kalkınma Planları doğrultusunda ilk pilot OSB Bursa'da kuruldu. İnşaat sürecinde tamamen dolmasının en az 15 yıl alaca­ğı düşünülen Bursa OSB’nin 3-4 yıl içinde büyük oranda dolunca, bu tür bir yapılanmanın sanayiyi güçlendireceğine olan inanç arttı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre 2002’de Türkiye’de 193 OSB faaliyetteyken, 2003-2019 yılları arasında 120 OSB daha kuruldu. Bugün itibarıyla toplam OSB sayısı 313’e çıkmış durum­da. OSB’lerde yaklaşık 53 bin firma faaliyet gösterirken, 1 milyon 881 bin kişiye istihdam sağlandı. Bakanlık verilerine göre 1962-2002 arasında yıllık ortama 2 adet OSB projesi biterken, 2003-2018 arasında yıllık ortalama 8 adet OSB projesi bitirilerek sanayicilerin hizmetine sunuldu.
 

ANADOLU'DA OSB SEFERBERLİĞİ
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan, Türkiye’de sanayileşme çabalarının Cumhuriyet dönemiy­le birlikte yoğunluk kazandığını vurgulayarak, ekonomik kalkınma­nın ve yeni kazanılan siyasi bağımsızlığın temel taşı olarak kabul edi­len sanayileşmenin, Cumhuriyet’in ilk yıllarında bir süreliğine özel kesimin girişimlerine bırakıldığım belirtti. OSB uygulamalarının 50 yıllık geçmişinin Türkiye’de girişimciler ile başladığını dile getiren Kızıltan, “Fakat gerek mali gücün yetersizliği, gerekse yeterli dene­yimin olmaması nedeniyle özel kesim o dönemde kendisinden bek­lenen bu görevi tam anlamıyla yerine getiremedi.
OSB’ler, 1960’lı yılların başında yerel ve merkezi yönetimler ile sanayi çevreleri tarafından yüksek sesle konu­şulur ve tartışılır oldu. OSB’lerin ele alınması ve yaygınlaştırılması konuları kalkınma planla­rının başından beri temel ekonomi politikaları­nın öznesi oldu. Bu süreçte belirlenen hedefler doğrultusunda Türk sanayisinin geliştirilmesi amacıyla OSB uygulamalarına ilk olarak 1962 yı­lında Bursa’da kurulan OSB ile başlandı. İşte ya­rım asırlık süreçte, özellikle son 20 yılda Anadolu tam anlamıyla bir OSB seferberliğine girdi. Bu, gerek üretimin planlı şekilde artmasında, gerekse üretimin Anadolu’ya yayılmasında hayati bir rol oy­nadı. Bilindiği gibi yasa ile OSB kurulması gereklili­ğini belirleyen kuram Ticaret ve Sanayi Odalarıdır. Mersin’de de Mersin-Tarsus OSB’nin kuruluşun­da önemli bir rol oynadık” diye konuştu.
 

64 OSB KURULACAK
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın açıklamalarına göre Plan döneminde 18 bin 400 hektar alana sahip 64 OSB altyapı projesi kredilendirilip tamam­lanacak. 64 OSB’den üçü gıda, üçü tekstil, ikisi mermer, ikisi deri, biri medikal ve biri metal olmak üzere toplam 12’si ihtisas OSB’si olacak. Diğerleri ise karma OSB’den oluşacak. 64 OSB’nin proje maliyetinin 4.5 milyar TL olması bekleniyor. Bu OSB’lerin ekonomiye kazandırılmasıyla birlikte yakla­şık 440 bin ilave istihdam sağlanacak.


Plan döneminde kredilendirilip tamamlanacak OSB projelerinden 10’u Marmara, 12’si Ege, dördü Akdeniz, 12’si İç Anadolu, 10’u Karadeniz,12’si Güneydoğu ve dördü Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor. II bazında bakıldığında beş OSB projesiyle  Ankara  ilk sırada yer alırken, bu ili dörder OSB ile Şanlıurfa ve Tekirdağ, üçer OSB’yle de Balıkesir ve Yalova izliyor.
Bakan Varank Para Dergisi’ne yaptığı bir açıklama­da 11. Kalkınma Planı’ndaki makro-ekonomik hedefle­ri gerçekleştirebilmek için katma değerli üretim ve bu üretimin yapılabileceği fiziki altyapıların geliştirilmesinin oldukça önemli ol­duğuna dikkat çekerek, Plan döneminde imalat sanayine yönelik desteklerin artırılmasını hedeflediklerini açıklamıştı.