ÖNE­RİM:
1. Köy­ler­de gö­rev ya­pan imam - öğ­ret­men - var­sa sağ­lık per­so­ne­li­ne kâğıt üze­rin­de kal­ma­ya­cak şe­kil­de cid­di ma­na­da eği­tim ve­ril­me­li. Bu eği­tim­ler pe­ri­yo­dik ara­lık­lar­la de­vam et­me­li.
2. Köy­ler­de ki ca­mi­le­re (bak­kal­la­ra - kah­ve­le­re - sağ­lık ocak­la­rı­na - okul­la­ra - muh­tar­lık­la­ra) du­ru­mu­na gö­re en az 10 adet yan­gın sön­dür­me ci­ha­zı ko­nul­ma­lı. Ge­nel­de ca­mi­ler, kah­ve­ler köy mey­da­nın­da ol­du­ğu için ih­ti­yaç anın­da her­ke­sin ula­şı­mı ko­lay olur. Bu ci­haz­la­rın ih­ti­yaç ha­lin­de doğ­ru kul­la­nı­mı­nı sağ­la­mak ama­cıy­la uy­gu­la­ma­lı yan­gın tat­bi­ka­tı ya­pıl­ma­lı.
3. Her evin gi­ri­şin­de en az bir adet yan­gın sön­dür­me ci­ha­zı bu­lun­du­rul­ma­sı sağ­lan­ma­lı.
4. Köy­ler­de Cu­ma gü­nü na­maz­dan ön­ce ca­mi­ler­de ko­nu­nun uz­man­la­rı ta­ra­fın­dan ''yan­gın­lar ve ko­run­ma'' ko­nu­la­rın­da si­ne­viz­yon eş­li­ğin­de ha­ya­tın için­den ya­şan­mış ör­nek­ler­le, hal­kın an­la­ya­ca­ğı dil­le bil­gi­len­dir­me aka­bin­de gö­nül­lü­lük esa­sı­na da­ya­lı il­gi­len­dir­me su­nu­mu ya­pıl­ma­lı.
5. Ev­le­rin elek­trik te­si­sat­la­rı­nın yet­ki­li per­so­nel­ler ta­ra­fın­dan 5 yıl­da bir kon­tro­lü sağ­lan­ma­lı.
6. Köy­le­rin, ma­hal­le­le­rin yol ta­nı­tım lev­ha­la­rı ek­sik­siz bu­lun­ma­lı. Bu lev­ha­la­ra za­rar ve­ren­le­rin ola­sı bir afet­te ne­le­re se­bep ola­bi­le­ce­ği ve na­sıl bir mad­di - ma­ne­vi so­rum­lu­luk al­tı­na gi­re­ce­ği köy­ler­de ço­cuk­la­ra - genç­le­re an­la­tıl­ma­lı.
7. Bil­has­sa çok risk­li köy­ler­de su de­po­la­rı ve bu­ra­dan ev­le­re ula­şa­bi­le­cek şe­kil­de fa­al yan­gın hor­tum­la­rı bu­lun­ma­lı ve pe­ri­yo­dik tat­bi­kat­lı kon­trol­le­ri ya­pıl­ma­lı.
8. Te­le­viz­yon­lar­da ana ha­ber­ler ön­ce­sin­de en az 1 da­ki­ka­lık yan­gın­la­ra kar­şı top­ye­kün bi­linç­len­me uya­rı film­le­ri ko­nul­ma­lı.
9. Ola­sı bir fa­ci­ayı ön­le­yen imam - öğ­ret­men ve­ya di­ğer va­tan­daş­lar ör­nek ol­ma­sı için ödül­len­di­ril­me­li. (Bir haf­ta­lık ta­til vb.)
10.    Göç­le be­ra­ber köy­ler­de yal­nız ba­şı­na ya­şa­mak zo­run­da ka­lan yaş­lı­la­rın ev­le­ri en az yıl­da bir de­fa yan­gın gü­ven­li­ği açı­sın­dan kon­tro­lü sağ­lan­ma­lı. Dev­ril­di­ğin­de yan­gı­na se­be­bi­yet ve­re­cek so­ba bo­ru­la­rı sa­bit­len­me­li. LPG tüp­le­ri - ocak­la­rı hor­tum­la­rı kon­trol edil­me­li.
11.    Yan­gın ris­ki al­tın­da­ki köy­ler­den so­rum­lu bir tek­nik ela­man gö­rev­len­di­ril­me­li. Bu ela­man ma­ha­re­tiy­le köy­le­rin ge­nel pe­ri­yo­dik kon­tro­lü - eği­ti­mi sağ­lan­ma­lı. Hem is­tih­dam ala­nı açı­lır hem de ola­sı yan­gın­lar en aza iner.
12.    Yan­gın sön­dür­me ci­ha­zı, hor­tum­lar ve­ya gü­ven­lik kon­trol­le­ri gi­bi hiz­met­ler dev­let eliy­le üc­ret­siz ola­rak ve­ril­me­li. Çün­kü üc­ret ol­du­ğu za­man va­tan­daş pek ya­naş­maz.
Yu­ka­rı­da bir kıs­mı­nı ka­le­me al­ma­ya ça­lış­tı­ğım uya­rı­la­rı­ma ba­zı dost­la­rın, saç­ma­la­mış de­di­ği­ni du­yar gi­bi­yim. Ama ol­sun ben yi­ne de bel­ki gün ge­lir cid­di­ye alan çı­kar zan­nıy­la ya­zı­yo­rum. Ajan­da­mı ka­rış­tır­dı­ğım­da 30-40 se­ne ön­ce ben şu ma­kam­da ol­sam ''şöy­le şöy­le ya­par­dım'' di­ye al­dı­ğım ha­ya­li not­la­rım­dan ba­zı­la­rı­nın be­le­di­ye­ler ve­ya fark­lı ku­rum­lar ta­ra­fın­dan son dö­nem­ler­de uy­gu­lan­ma­ya baş­lan­dı­ğı­nı gö­rün­ce ken­di adı­ma mut­lu­luk du­yu­yo­rum. İs­ter­se­niz bir iki ta­ne­si­ni si­zin­le pay­la­şa­yım. Li­se­de öğ­ren­ciy­ken 'ben yet­ki­li ol­sam kim­se­siz yaş­lı­la­rın ev­le­ri­nin te­miz­li­ği­ni, bir ekip oluş­tu­rup üc­ret­siz ola­rak yap­tı­rı­rım' di­ye yaz­mı­şım. Gör­me özür­lü­ler için kal­dı­rım­la­ra bir de­mir bo­ru dö­şe­rim. Onu ta­kip edip ko­lay­ca yü­rür­ler gi­bi. Bu­gün bir çok be­le­di­ye bu­nu ve­ya bu­nun fark­lı­sı­nı uy­gu­la­ma­ya baş­la­dı. Bu­nun için biz­ler ka­fa yor­ma­ya de­vam ede­lim. Or­ta­ya fi­kir­ler ata­lım. Mev­la'm ke­rim­dir de­yip ge­ri­si­ni bı­ra­ka­lım…
Son 30 yıl içe­ri­sin­de Ço­rum'da mey­da­na ge­len yan­gın­lar­da yak­la­şık 200 ev yan­dı. Ve son ola­rak Ba­yat - Çu­ku­röz kö­yün­de mey­da­na ge­len yan­gın­da 30 ha­ne yan­dı. Çok ba­sit bir he­sap ya­pa­lım.  Va­tan­da­şın ba­ğı­şı ha­riç, ha­ne ba­şı en as­ga­ri ola­rak 50.000 TL dev­le­te ma­li­ye­ti ol­sa,
50.000 x 30 = 1.500.000 TL (es­ki pa­ra ile bir bu­çuk tril­yon) tu­tar.
Ül­ke­mi­zin en bü­yük özel­li­ği afet­ler ön­ce­si ge­rek­li ted­bir­le­ri tam ola­rak ala­ma­sak ta, afet­ler son­ra­sın­da hem dev­let, hem de top­ye­kün mil­let ola­rak se­fer­ber olu­yo­ruz. Bir ek­me­ği­miz var­sa ge­rek­ti­ğin­de ya­rı­sı­nı de­ğil ta­ma­mı­nı ve­ri­yo­ruz. Afet­ze­de köy­lü­le­rin göz­yaş­la­rı­nı yü­re­ği­miz­de his­se­di­yo­ruz. Bu özel­lik dün­ya da her mil­le­te na­sip ol­maz. 
''Sus­sam içim ra­hat et­mez / Ko­nuş­sam sö­züm kar et­mez''  bi­li­yo­rum. An­cak yi­ne de yıl­lar ön­ce­den de­di­ğim gi­bi şim­di de di­yo­rum ki, yan­gın­lar­dan (dep­rem­ler­den, sel­ler­den vb.) son­ra­ki har­ca­ma­la­rı­mı­zın % 20 - 30'nu akıl­lı­ca kul­la­na­bi­lir­sek ola­sı yan­gın­la­rı ve di­ğer fe­la­ket­le­ri ön­le­ye­bi­li­riz.  Bir can kur­tul­ma­sı­na ve­si­le ol­ma­nın kar­şı­lı­ğı yok­tur. İnan­maz­sa­nız bu­yu­run de­ne­yin…
2005 yı­lın­da Kar­gı - Sa­ray­cık kö­yün­de mey­da­na ge­len yan­gın aka­bin­de bir haf­ta da ben gö­rev yap­mış­tım. Bu bağ­lam­da ma­dem bu­ra­ya ka­dar gel­dim hiç ol­maz­sa ge­le­cek adı­na işe ya­ra­yım ni­ye­tiy­le ça­dır mes­cit­te lap­top eş­li­ğin­de köy­lü va­tan­daş­la­ra yan­gın­lar ve ko­run­ma ko­nu­la­rın­da ko­nuş­ma yap­tım. Aka­bin­de de ka­dın er­kek her­ke­si mey­da­na top­la­dım. Bat­ta­ni­ye ile LPG - pik­nik tü­pü sön­dür­me tat­bi­ka­tı­nı köy­lü tey­ze­le­re uy­gu­la­ma­lı ola­rak yap­tı­rır­ken, yan ta­raf­ta bi­zi sey­re­den yaş­lı bir am­ca mı­rıl­da­nı­yor. Halk ta­bi­ri ''GEL­MİŞ­TE KÖY YAN­DIK­TAN SON­RA SÖN­DÜR­ME­Yİ ÖĞ­RE­Tİ­YOR'' di­ye ho­mur­da­nı­yor. Ben­de ''Am­ca çe­kin­me yük­sek ses­le söy­le. Sen yer­den gö­ğe ka­dar hak­lı­sın. Keş­ke köy yan­ma­dan ön­ce siz­le­re bu bil­gi­le­ri ve­re­bil­sey­dik'' de­dim.
İs­ki­lip es­ki kay­ma­kam­la­rın­dan bi­riy­le soh­bet eder­ken si­vil sa­vun­ma­ya dik­ka­ti­ni çek­mek ni­ye­tiy­le, kö­yü­müz­de yan­gın­la il­gi­li ya­şan­mış ola­yı pay­la­şın­ca, Ma­hir bey ''Gö­rev yap­tı­ğım bir il­çe­de bir muh­tar, kö­yün me­zar­lık iha­ta du­va­rı için yar­dım is­te­di. Ben­de kö­yü­nüz yan­gın ris­ki al­tın­da. Bu­nun için ön­ce­lik­le yan­gı­na yö­ne­lik ted­bi­re ba­ka­lım son­ra me­zar­lı­ğa ba­ka­rız de­dim. Ve o kö­ye yan­gın hor­tum­la­rı ver­dim.'' de­yin­ce, Sa­yın Kay­ma­ka­mım iyi yap­mış­sı­nız. Ma­lu­mu­nuz, Na­mık Ke­mal'den me­zar­lık iha­ta du­va­rı için pa­ra ta­lep edi­lin­ce ''ke­sin­lik­le ver­mem. Çün­kü içer­de­ki çı­ka­maz, dı­şar­da­ki de gir­mek is­te­mez. Mas­ra­fa ne ge­rek var?'' de­miş de­dim. Kay­ma­kam Bey de­vam­la, ''O köy­de yan­gın çık­tı ama hor­tum­lar muh­ta­rın am­bar­da ki­lit­li ol­du­ğu için bir işe ya­ra­ma­dı…'' de­di. Ben­de ''Efen­dim, mal­ze­me­yi ve­rip ta­ki­be ge­rek kal­ma­ma­sı Ja­pon­ya gi­bi ül­ke­ler­de ge­çer­li. Ama bi­zim ül­ke­miz­de iki de bir so­ra­cak­sı­nız'' de­dim. 
Yi­ne Kar­gı - Sa­ray­cık kö­yün­de yan­gın son­ra­sı ır­mak ke­na­rı­na ça­dır­lar ku­rul­muş ama bir haf­ta geç­me­si­ne rağ­men sey­yar ban­yo ku­ru­la­ma­mış­tı. Kö­ye ge­len bir ba­sın men­su­bu, ''Bir is­te­ği­niz var mı?'' di­ye so­run­ca va­tan­daş: ''Bu­ra­sı köy ye­ri mec­bu­ren ça­lı­şı­yo­ruz ama ban­yo yok. Ko­ku­yo­ruz'' de­miş­ti. 
Bir baş­ka za­man Os­man­cık es­ki be­le­di­ye baş­ka­nı ar­ka­da­şı­mı­za bu­nu an­la­tıp, ''Sa­yın baş­ka­nım, il­çen­de sey­yar ban­yo, WC var mı? Ye­dek me­zar­lı­ğın var mı? Ye­dek çöp ala­nın var mı? Te­mel alt ya­pı­sı ya­pıl­mış ça­dır ku­ru­la­cak alan var mı?  Afet­ler­de kö­ye bi­le 10-15 gün son­ra ban­yo ve­re­bi­li­yo­ruz. Ya bü­yük il­çe­ler­de, şe­hir­ler­de olur­sa ne ya­pa­rız?'' di­ye­rek ba­zı öne­ri­ler­de bu­lu­nun­ca  ''Ger­çek­ten çok hak­lı­sın, hiç dü­şün­me­miş­tim'' de­miş­ti. Akı­bet mi? Al­lah ver­me­sin ama ''bu­ra­sı be­nim il­çem, ya­rın bir şey olur­sa ben şu za­man baş­ka­nı uyar­mış­tım de­rim'' di­ye­rek soh­be­te de­vam et­miş­tik.(O za­man­ki şart­lar­la şim­di­ki şart­lar de­ğiş­ti. Ül­ke ola­rak bu nok­ta­da epey me­sa­fe alın­dı.)
''Dağ ba­şı­na kış ge­lir, in­san ba­şı­na iş ge­lir / Uma­rım ih­ti­yaç ha­lin­de bu bil­gi­ler hoş ge­lir''