Lö­se­mi Len­fo­ma Mi­ye­lom Has­ta­la­rı ve Araş­tır­ma Eği­tim Bir­li­ği Der­ne­ği (LLMBİR) Baş­ka­nı Prof. Dr. Mu­hit Öz­can, kan kan­se­ri­nin te­da­vi­sin­de ina­nıl­maz ge­liş­me­ler ya­şan­dı­ğı­nı vur­gu­la­ya­rak, "Şu an­da yü­rü­me aşa­ma­sın­da, ol­gun­laş­ma aşa­ma­sın­da olan 300 ci­va­rın­da ye­ni ilaç var. Bun­lar önü­müz­de­ki 1 ile 8 yıl ara­sın­da kul­la­nım­da ola­cak" de­di.


LLMBİR ta­ra­fın­dan bu yıl 6'ncı­sı dü­zen­le­nen "Lö­se­mi Len­fo­ma Mi­ye­lom Has­ta­la­rı Kon­gre­si", ATO Con­gre­si­um'da ger­çek­leş­ti­ril­di. LLMBİR Baş­ka­nı Öz­can, kon­gre kap­sa­mın­da dü­zen­le­nen ba­sın top­lan­tı­sın­da "Kan kan­se­rin­de gün­cel te­da­vi­ler ne­ler­dir?", "Me­me pro­tez­le­ri me­me len­fo­ma­sı­na yol açar mı?", "Me­me len­fo­ma­sı na­sıl an­la­şı­lır" gi­bi so­ru­la­ra ışık tut­tu. Öz­can, is­ter me­me kan­se­rin­den son­ra ek­sik­li­ği ta­mam­la­mak için yap­tı­rı­lan, is­ter­se de es­te­tik amaç­lı yap­tı­rı­lan me­me pro­tez­le­ri­nin me­me­de özel bir kan­ser olan me­me len­fo­ma­sı­na yol aç­tı­ğı­nı vur­gu­la­dı. Dün­ya Sağ­lık Ör­gü­tü'nün de bu ko­nu­yu ra­por­la­rı­na koy­du­ğu­nu ifa­de eden Öz­can, "Ame­ri­ka­lı­la­rın oluş­tur­duk­la­rı ka­yıt sis­te­mi, 2017 Ey­lül iti­ba­riy­le me­me pro­te­ziy­le iliş­ki­li 414 me­me len­fo­ma­sı­nın gö­rül­dü­ğü­nü, bun­lar­dan bir kıs­mı­nın ölüm­le so­nuç­lan­dı­ğı­nı or­ta­ya koy­du. Bu­ra­da bi­lin­me­si ge­re­ken şu ki; me­me pro­tez­le­ri len­fo­ma ris­ki ta­şı­mak­ta­dır. An­cak şu an­da var olan pro­tez­le­rin çı­kar­tıl­ma­sı­nı ge­rek­tir­mi­yor" di­ye ko­nuş­tu.


"Şiş­lik, ağ­rı ve­ya ye­ni bir ya­kın­ma 
ol­du­ğun­da kon­trol yap­tı­rıl­ma­lı" 
Me­me len­fo­ma­sı­nı fark et­me­nin yön­tem­le­ri hak­kın­da bil­gi­ler ve­ren Öz­can, "Pro­tez­li me­me­de şiş­lik, ağ­rı ve­ya o böl­gey­le il­gi­li sı­ra dı­şı ye­ni bir ya­kın­ma ol­du­ğun­da mut­la­ka kon­trol yap­tı­rıl­ma­lı. Ul­tra­so­nog­ra­fi ve­ya di­ğer gö­rün­tü­le­me yön­tem­le­riy­le ta­nı ko­lay­lık­la ko­nu­la­bil­mek­te. Er­ken ta­nın­dı­ğın­da da pro­te­zin çı­kar­tıl­ma­sı bi­le ye­ter­li ola­bil­mek­te. Za­ma­nın­da te­da­vi edil­mez­se ölüm­le so­nuç­la­nan va­ka­lar bil­di­ril­miş. Han­gi pro­tez­le­rin da­ha risk­li ol­du­ğu ko­nu­sun­da sağ­lık­lı bir bil­gi­miz ol­ma­mak­la bir­lik­te yü­ze­yi pür­tük­lü do­kuy­la kap­lı olan­la­rın bi­raz da­ha risk­li ol­du­ğu dü­şü­nül­mek­te. Bu bil­gi me­me pro­te­zi ta­kı­la­cak bü­tün ha­nı­me­fen­di­le­re mut­la­ka ve­ril­me­li" şek­lin­de ko­nuş­tu. 


Te­rö­rün fark­lı bir yö­nü­ne dik­kat çe­ken Öz­can, ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da New York'ta­ki 11 Ey­lül sal­dı­rı­sı­nın ar­dın­dan ola­ya ilk mü­da­ha­le eden it­fa­iye­ci­ler­de özel bir kan kan­se­ri olan Mul­tipl Mi­ye­lom'un ön­cü saf­ha­sı olan MGUS isim­li has­ta­lı­ğın ris­ki­nin iki kat art­tı­ğı­nın or­ta­ya ko­nul­du­ğu­nu ifa­de ede­rek şun­la­rı kay­det­ti:

"Ora­ya mü­da­ha­le eden yak­la­şık 700 ka­dar sağ­lık­lı it­fa­iye­ci­yi de­ğer­len­di­rip, nor­mal sağ­lık­lı kon­trol­ler­le kar­şı­laş­tır­dık­la­rın­da sağ­lık­lı kon­trol­ler­de yüz­de 4 ci­va­rın­da gö­rü­len MGUS'un it­fa­iye­ci­ler­de yüz­de 8'e ya­kın oran­da gö­rül­dü­ğü­nü or­ta­ya koy­du. Ay­rı­ca o grup­ta dört dört­lük Mi­ye­lom has­ta­lı­ğı ge­li­şen 16 it­fa­iye­ci ay­rı­ca in­ce­len­di­ğin­de bun­la­rın bek­le­nen yaş­tan 12 yıl da­ha ön­ce Mi­ye­lom has­ta­lı­ğı­na ya­ka­lan­dı­ğı gös­te­ril­di. Bi­lin­di­ği üze­re o sı­ra­da açı­ğa çı­kan ze­hir­li du­ma­nın için­de çok sa­yı­da hid­ro­kar­bon, ze­hir­li gaz bu­lun­mak­ta. Bu sa­de­ce o an­da de­ğil da­ha son­ra ya­pım, yı­kım iş­lem­le­ri sı­ra­sın­da kul­la­nı­lan ma­ki­ne­le­rin mo­tor­la­rın­dan açı­ğa çı­kan ze­hir­li gaz­lar­la da ris­kin da­ha çok art­tı­ğı gös­te­ril­di. MGUS'u ya­ka­lar­sa­nız bu­nu ta­kip ede­rek za­ma­nın­da te­da­vi eder­si­niz. Bu da te­rö­rün bir baş­ka önem­li yan et­ki­si ola­rak kar­şı­mı­za çık­tı."


"Ol­gun­laş­ma aşa­ma­sın­da olan 300 ci­va­rın­da ye­ni ilaç var" 

Öz­can, kan kan­ser­le­ri­nin te­da­vi­sin­de ina­nıl­maz ge­liş­me­le­rin ya­şan­dı­ğı­nın al­tı­nı çi­ze­rek, "Te­da­vi se­çe­nek­le­ri­ni ta­kip ede­bil­mek zor­laş­tı. Her ay yep­ye­ni ilaç­lar, so­nuç­lar kar­şı­mı­za ge­li­yor. Şu an­da yü­rü­me aşa­ma­sın­da, ol­gun­laş­ma aşa­ma­sın­da olan 300 ci­va­rın­da ye­ni ilaç var. Bun­lar önü­müz­de­ki 1 ile 8 yıl ara­sın­da kul­la­nım­da ola­cak. Te­da­vi­ler­de iri­li ufak­lı dev­rim­ler ol­mak­ta. Ba­zı has­ta­lık­lar­da te­da­vi ba­şa­rı­sı yüz­de 10'lar­dan yüz­de 90'la­ra çık­tı. Bi­zim için en önem­li­si lö­se­mi, len­fo­ma­yı ön­le­mek. Bu­ra­da da 'si­ga­ra­sız bir ha­yat, yü­rü­yen bir ha­yat' di­yo­ruz" ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.
"Si­ga­ra­yı bı­ra­kın, yü­rü­yü­şe baş­la­yın" 

Öz­can, "Eg­zer­si­zin net bir şe­kil­de en az 10 kan­ser ti­pin­de yüz­de 40'a va­ran risk azal­ma­sı­nı sağ­la­dı­ğı­nı net ola­rak bi­li­yo­ruz. Si­ga­ra­dan son­ra kan­se­rin çok önem­li ikin­ci ne­de­ni obe­zi­te­dir. Te­le­viz­yon­lar­da si­ze söy­le­nen mil­yon­lar­ca bit­ki­yi mil­yon­lar­ca gün ye­se­niz, iç­se­niz de dü­zen­li eg­zer­siz yap­ma­nın sağ­la­dı­ğı ya­ra­rı as­la sağ­la­ya­maz­sı­nız. Kalp has­ta­lı­ğı, alz­he­imer, ba­ğır­sak ve ke­mik so­run­la­rı­na olan kat­kı­sı­nı say­mı­yo­rum bi­le. En az 10 çe­şit kan­se­rin ön­len­me­sin­de çok cid­di kat­kı­sı olan iki şey; si­ga­ra­yı bı­ra­kın, yü­rü­yü­şe baş­la­yın" de­di.


"Ben­zen" ile kan­ser ara­sın­da­ki iliş­ki LLMBİR İkin­ci Baş­ka­nı Ha­run Akın ise, ben­zin ve tü­rev­le­ri, bo­ya, las­tik ve bir­çok te­miz­lik ürü­nün­de bu­lu­nan "ben­zen" mad­de­si­ne ma­ru­zi­ye­tin kan ve lenf kan­ser­le­ri ile iliş­ki­si­ne dik­kat çek­ti. Akın, "Yıl­da 200 ppm üze­rin­den ben­zen ma­ru­zi­ye­ti ile kan ve lenf kan­ser­le­ri ara­sın­da iliş­ki or­ta­ya kon­muş­ken, bu­gün 0.5-1 ppm gi­bi çok da­ha dü­şük ma­ru­zi­yet­ler­de da­hi bu kan­ser­le­rin gö­rül­me sık­lı­ğı­nın art­tı­ğı gös­te­ril­di. Çok sa­yı­da ül­ke­de bu tok­sik mad­de­ye ma­ru­zi­yet ile il­gi­li sı­kı dü­zen­le­me­ler be­lir­len­miş ol­sa da ma­ale­sef Tür­ki­ye'de ha­la 20 ppmye ka­dar ben­zen ma­ru­zi­ye­ti­ne izin ve­ril­mek­te­dir" di­ye ko­nuş­tu. 

LLMBİR Üye­si Gü­rol De­mir, eg­zer­si­zin kalp has­ta­lık­la­rı baş­ta ol­mak üze­re obe­zi­te, alz­he­imer, di­ya­bet ve dep­res­yon gi­bi pek çok has­ta­lı­ğın ön­len­me­sin­de ve te­da­vi­sin­de önem­li bir ro­le sa­hip ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı. Gü­nü­müz­de ya­pı­lan bir­çok ça­lış­ma­da eg­zer­si­zin kan­se­rin ön­len­me­sin­de ve te­da­vi sü­re­cin­de­ki ye­ri­nin de or­ta­ya ko­nul­du­ğu­nu söy­le­yen De­mir, kan­ser ta­nı­sı al­ma­dan ön­ce ve yi­ne kan­ser te­da­vi­si sı­ra­sın­da eg­zer­siz ya­pan bi­rey­le­rin çok da­ha uzun ya­şa­dık­la­rı­nın bi­lim­sel ça­lış­ma­lar­da gös­te­ril­di­ği­ne dik­kat çek­ti. Yo­ğun bir eg­zer­siz prog­ra­mı ye­ri­ne tem­po­lu ve dü­zen­li yü­rü­yü­şün bi­le ye­ter­li ola­bi­le­ce­ği­ni ifa­de eden De­mir, haf­ta­da 120 da­ki­ka yü­rü­me­nin me­me, ba­ğır­sak, kan kan­ser­le­ri gi­bi bir­çok kan­ser­den ko­run­ma­da ye­ter­li ola­ca­ğı­nın al­tı­nı çiz­di. (İHA)

Editör: Haber Merkezi