HABER/YORUM:EROL TAŞKAN
Küçük esnafın yok olup gitmesinde en büyük etken olan zincir marketler, artık yol kesmeye de başladı.
Uygun olup olmadığına bakılmaksızın her yerde mantar gibi biten zincir marketler, mal indirirken yok kesiyor. Levhasını yola koyup, mal indirmek için yol kesen zincir market şubesinin bu tavrı neredeyse olağan bir görünüm haline geldi.
Etrafında otopark var mı? Market şubesinin açılacağı yerin bölgesinde nasıl bir yoğunluk oluşturacak? Engelli giriş çıkışlarına uygun mu? Yangın ve emniyet şartlarına ne kadar müsait? sorularının cevabı sadece küçük esnaf için geçerli olmamalı.
İğneden ipliğe her türlü ürünü satarak, tüm sektörlerin kazancına göz diker bir mantıkla adım atan zincir marketler, adeta esnaflık ruhunu da öldürür oldu. Selam sabah almayan, bereket versin demeyen, güya ucuz ve hesaplı ürün sattıklarını iddia eden zincir market ruhu, bu memleketin kazancına göz diker oldu.
Milletin alışverişine, zincirlerle pranga vurur gibi çoğalan marketlerle, şimdi mücadele edilmeye çalışılıyor. Sattıkları ürün çeşitlerinin kısıtlı tutulması ve mobilya, mutfak eşyası ve tekstil gibi ürünleri satışını engelleyen olumlu kararlar alınsa da, sayılarının kontrol altında tutulması da ayrı bir gerçek olarak kendisini gösteriyor.
Bir şehirde zincir marketlerin belirli oranda bulunması, belki fiyatların kontrol altında tutulması ve hesaplı ürüne ulaşımı kolaylaştırması bakımından değer taşıyabilir ancak konu artık uygun fiyat meselesinden çok uzaklaştı ve adeta tekelleşmiş bir görünüme doğru savrulur oldu.
Bunun mutlaka bir çaresi olmalı. Bilakis son zamanlarda artan fahiş fiyatlardan muzdariplik varken, bunun kontrol altında tutulması da neredeyse mümkün gözükmüyor. Çünkü, mâlî açıdan işi kılıfına uyduran kimi zincir marketlerin faturaları incelendiğinde alışı ve satışı arasında fahiş bir fiyat çıkmıyor görüntüsü ne kadar gerçeği yansıtıyor. Kim, bu durumun birbirine denk düşecek şekilde ayarlanmadığını iddia edebilir?
Kimseyi zan altında bırakacak değiliz ancak görünen köy de kılavuz istemez. Yani diyeceğim şu ki, izinlerini direkt bakanlıktan alan bu kurumların da sorumlu olacağı bir kanun bir nizam olmalı. Yüksek kiralarla iş yeri tutarak, sadece dükkan sahibine hayrı dokunan, en minimum personelle hizmet vererek, istihdama da katkısını en alt düzeyde tutan bu zincir marketler, ne toptancımızdan mal alır, ne de bu memleketin garip gurabasına fayda sağlar. En küçük esnafa gidin, mahallenizdeki bir garibandan bahsedin, en azından o günkü ekmeğini verir. Bir de zincir marketlerden deneyin bakalım size ne diyecekler?
Ayrıcalıklı tüccar gurubu oluşturmanın hiçbir alemi yok. Yol keserek de tüm bu dertler üzerine tüy dikmek de cabası.
