Disiplin, çoğu zaman ceza ve sert tutum içeren olumsuz bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Zorlama, baskılama ve ceza anlamlarının aksine eğitim, öğretim, iş ve işlerdeki kuralları öğrenme olarak belirtilmelidir. Disiplin bir anlamda çocuğun, yaşına uygun sorumluluklarını öğrenerek yaşamındaki hareketlerinin sonuçlarını kabul edebilme becerisinin geliştirilmesidir. Çocuk eğitiminin ve çocuk gelişiminin önemli bir parçasıdır.
Anne-babalar, çocuklarıyla disiplinle ilgili nasıl bir tutum sergileyeceklerini belirlemede sıkıntı yaşayabilirler. Çocuklarını fazla bunaltmaktan çekinebilir ya da tamamen onlardan kendilerini soyutlamış gibi hissedebilirler. Bu iki durumun arasında sıkışıp kalmamak için aradaki farkın nerede başlayıp nereden bittiğini belirleyebilmek önemlidir. Bunu belirlemek için disiplin kavramını doğru tanımlamak ve çocuğa karşı olan tutumları gözden geçirmek gereklidir.
Çocuklar da benzer sıkıntılarla karşı karşıya kalmaktadır. Onlar da bağımsız olma istekleriyle anne-babalarından bekledikleri şefkat arasında sıkışıp kalabilirler. Kişiliklerine sahip çıkma istekleri için ortaya koydukları tavır, anne-babalarına yönelik bir saldırı olmasa bile bir disiplin sorunu olarak ortaya çıkabilmektedir.
Disiplin Problemleri Nelerdir?
Çocuktaki disiplin problemleriyle baş edebilmek için bu problemlerin neler olduğu bilmek ve çocuğu gözlemlemek gerekir. Özellikle belirli davranışların varlığı, başkalarının haklarını ve gereksinimlerini tehlikeye attığı zaman disiplin problemleri belirir.
* Düşünmeden hareket etme, huysuzluk nöbetleri
* Saldırgan tavırlar, okuldan kaçma
* Kaba bir dil kullanma, kontrolsüz bir şekilde uygun olmayan ortamda gülme davranışı örnekleri verilebilir.
Disiplin Problemlerinin Nedenleri Nelerdir?
Disiplin problemlerinin neler olduğu kolayca belirlenebilse de bu problemlere neden olan kaynakları bulmak görece daha zordur. Bu duruma neden olan kaynakların belirlenmesi sorunla mücadelenin en önemli aşamasıdır.
* Ebeveynler arasındaki iletişim problemleri
* Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim problemleri
* Ebeveynlerin sıklıkla fiziksel cezaya başvurması
* Yaşamın ilk üç yılında anne ya da babadan biriyle sürekli olan iletişim kopukluğu
* Çocuğun özgüven eksikliği
* Çocuğun özsaygı eksikliği, değersizlik duyguları
* Gelişim bozuklukları ya da gecikmeleri
* Akranları tarafından reddedilmekten korktuğu için kendine oluşturduğu savunma mekanizması oluşturması disiplin sorunlarına yol açabilir.
Disiplin Problemlerinin Ortaya
Çıktığını Nasıl Anlarız?
Saldırgan tavır gösterme, okuldan kaçma vb. durumlar disiplin sorunları olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak bu durumların sürekliliğine bakmak önemlidir. Örneğin; arkadaşları tarafından haksızlığa uğradığını düşünen bir çocuğun saldırgan tavır göstermesi beklenir. Bu durumda çocuğun disiplin problemi yoktur. Burada anlaşılmaya ve kendisini ifade etmesine izin verilmesi ihtiyacı vardır.
Disiplin problemlerinde çocuğun olgunluk düzeyine bakılmalıdır. Çocuğun kuralları izleme becerisi tam olgunlaşmadığı için ortaya disiplin problemi çıkmış gibi görülebilir. Gerçekte disiplin problemi, sorumluluk ve kural tanıma bilincine sahip çocuğun kurallara uymayı reddetmesinden kaynaklanmaktadır. Çocuğun disiplin problemleri erken yaşta başladıysa, problemler çok sık görülüyorsa, iletişim becerilerinde gelişim göstermiyorsa çocuğun disiplin problemiyle ilgili uzmana başvurulması gerekmektedir.
Disiplin Problemleriyle Baş
Edebilmek İçin Neler Yapılabilir?
Disiplin yalnızca çocuklar için geçerli bir kavram değildir. Anne-baba olarak sorumluluk ve kural izleme becerileriyle çocuğa model olmaya özen gösterin.
Amacınız çocuğunuzu belirlediğiniz bir kalıba uydurmak değil kendi özdisiplinini kendinin sağlaması olsun. Çocuklar baskıya değil kurallara ihtiyaç duyarlar.
Her alanda çocuğun kendine olan özsaygısı önemlidir. Özsaygısını geliştiremeyen bir çocuk kendini korumak için disiplinsiz davranmayı seçer. Sevildiğini ve kendine saygı duyulduğunu hisseden bir çocukta özsaygı gelişir. Özsaygı geliştikçe sorumluluk ve kurallara uyma bilinci gelişecektir.
Bazı çocuklar kendilerini ifade edemediklerinde kontrolsüz davranışlara başvururlar. Çocuğun hissettiği duyguyu ifade edebilmesi önelidir. Duyguları ifade edebilmek ise duyguyu tanımakla başlar. Çocuğunuzun duygularını tanımasına yardımcı olun. Sıklıkla olaylar karşında nasıl hissettiğini, hissettiği duygunun neye benzediğini sorun. Duyguları ifade etmede ebeveyn olarak rol model olmanız önemlidir.
Son olarak, çocuğunuzla ilgili şikayetler duyduğunuzda savunmaya geçmek yerine yaşanan olayı detaylarıyla dinleyin. Problemin çözümü için çocuğunuzun öğretmeni, okul psikolojik danışmanı ve yardım aldığınız uzmanıyla iş birliği içinde olmanız gerekmektedir. Çocuğunuzu dinlediğinizde disiplinsiz davranışı için size zekice bir neden sunmuş olabilir. Sunduğu nedenden çok çocuğun bu davranışları hangi ihtiyacından kaynaklı ortaya koyduğuna dikkat edin. Önemli olan yapıcı bir yaklaşımla çocuğu kabul etmek ve anlamaktır.
