Diplomasi, geleneksel olarak sert güç (askeri ve ekonomik yaptırımlar) ve yumuşak güç (kültür, siyasi değerler, bilim) araçlarının tümünü kapsasa da, günümüzün karmaşık küresel ilişkilerinde her iki gücün uyum içinde buluşturulduğu Akıllı Diplomasi (Smart Diplomacy) yaklaşımı öne çıkmaktadır. Bilim diplomasisi, bilginin gücünü ve ortak dilini kullanarak ülkeler arası pozitif algı oluşturmada üstünlük sağlayan bir yumuşak güç aracı olarak, Akıllı Diplomasi'nin temel dayanaklarından birini oluşturmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen ve her yıl büyüyen bir uluslararası organizasyon olan Antalya Diplomasi Forumu (ADF), bilim diplomasisinin bu akıllı yaklaşım bağlamında kurumsallaşması için kritik bir platform sunmaktadır.
ADF'de Bilim Diplomasisi ve Akıllı Güç Uygulaması
ADF, "Krizler Döneminde Diplomasiyi Öne Çıkarmak" gibi güncel temaları esas alarak küresel barış arayışlarına kapı aralamayı hedeflemektedir. 148 ülkeden gelen devlet başkanları, dışişleri bakanları ve çok farklı alanlardan önemli konuşmacıları (bilim, kültür, ekonomi, spor) bir araya getirmesi, forumu sadece geleneksel siyasi müzakerelerin yapıldığı bir platform olmaktan çıkarıp, Akıllı Diplomasi uygulamasının en somut örneklerinden biri haline getirmektedir.
ADF'de Bilim İnsanlarının Yer Alması ve Akademik Oturumların Önemi
* Kanıta Dayalı Çözümlerin Üretilmesi: Forumun gündemindeki kriz ve tehdit unsurlarına (iklim değişikliği, yapay zeka tehditleri, pandemiler gibi küresel zorluklar) kalıcı ve etkili çözümler bulunabilmesi için, bilim insanlarının ve akademik oturumların daha fazla yer alması esastır. Bilimsel veriler, analizler ve uzmanlık (Diplomasi İçin Bilim), siyasi müzakerelerin ve çözüm önerilerinin güvenilirliğini ve uygulanabilirliğini doğal olarak artırmaktadır.
* Fırsat ve Tehditlerin Sentezi: Bilim dünyasının temsilcileri, mevcut durum analizlerini bilimsel gelişmeler ışığında sentezleyerek, sorunları ve çözüm yollarını somutlaştırır. İlk Türk astronot Alper Gezeravcı gibi isimlerin konuşmacı olarak yer alması, bilimin ve inovasyonun gelecekle ilgili vizyon geliştirmedeki merkezi rolünü ve ülkelerin teknolojik ilerlemesini bir yumuşak güç aracı olarak sergilemektedir.
* Türkiye'nin Barış ve Güvenilir Algısının Güçlenmesi: ADF, Türkiye'nin küresel sorunları objektif olarak masaya yatırma, diyaloğu geliştirme ve çözüm önerileri sunma yönündeki samimi kararlılığını göstermektedir. Bilimsel ve akademik katılımla zenginleştirilen bir ADF, Türkiye'nin sadece bir "barış adası" değil, aynı zamanda bilimsel bilginin rehberliğinde geleceğe yönelik "ortak bir insanlık ve gelecek vizyonu" geliştiren lider bir akıllı diplomasi aktörü olduğu algısını da pekiştirmektedir.
Sonuç olarak; bilim diplomasisi, geleneksel diplomatik araçların sınırlarını genişleten, bilimi uluslararası ilişkilerin kalbine yerleştiren stratejik bir yaklaşımı temsil etmektedir. Bilimi, uluslararası uzlaşı ve işbirliği için merkezi bir araç olarak kullanmak, Akıllı Diplomasi'nin hedeflerine ulaşılmasında kilit rol oynamaktadır.