Kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması, günümüzün en önemli uğraş alanlarındandır. Özellikle geleneksel değerler ve kırsal miras, özgün kültürün ve sürdürülebilir yaşam biçimlerinin de kaynağı olması nedeniyle, mutlaka korunması gereken değerleri içermektedir. Bu özgün mirasın korunmasısöz konusu değerlerin sürdürülebilirliğinin sağlanmasıyla mümkündür ve bunun içinse söz konusu kültürel değerlerin ekonomik değere dönüştürülmesi olmazsa olmazdır. Burada sürdürülebilirlik ekseninde kaliteyi garanti eden, standartları oluşturulmuş ve yerelde bir şekilde markalaşmış yani kendini kabul ettirmiş ürünler ve uygulamalar büyük potansiyel ifade etmektedir.
Kültürel Mirasın Küresel Marka Olması
Yerelden küresel pazarlara geçiş ve küresel rakipler arasında saygın bir yere sahip olmak, yerelin değerlerinin dış dünyaya sunumu kadar yöresel ürün ve uygulamalara katma değer kazandırarak sürdürülebilir bir kırsal yaşam ve yerel ekonominin güçlenmesine de katkı sağlayacaktır. Bu nedenledir ki, özellikle kültürel mirası ve yerel zenginlikleri korumak yüksek önemdedir ve sadece üretmek değil, aynı zamanda bu ürünlere kimlik kazandırmak, standart ve güvenilirliğini korumayı garantiye alarak markalaştırmak üzere çalışmak stratejik önemdedir.
Türkiye açısından konu ele alındığında; ülkemiz binlerce yıllık kültürel, tarihi ve coğrafi zenginliğiyle bu kimliği oluşturacak olağanüstü bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin kullanımının anahtarı olarak markalaşma ve buna ulaşmayı sağlamak içinse ilk sıralarda Kalite, Standart ve Coğrafi İşaret (Cİ) üçlüsü yer almaktadır. Buradan hareketle; kültürel ve kırsal mirası geleceğe taşıyan bütüncül bir kalkınma aracı olarak küresel markalaşma yolunda izlenmesi gereken uygun ve uygulanabilir bir yol haritası ortaya koymak gereklidir.
Marka Adayı için Coğrafi İşaret
Coğrafi İşaret yasal bir güvence sunmuş olsa da, söze konu coğrafi işaretli her ürün tek başına bir "marka"değildir ve fakat Cİ tüketici nezdinde marka için çok önemli olan "güven" garantisi sunmaktadır. Bilindiği üzere tescil gereklilikleri yerine getirildiğinde Cİ tescili almak zor değildir ve "marka" olmanın olmazsa olmazı "kalite ve standardın" garanti edilmesidir. Buna göre niteliklerin devamlılığını sağlamak ve süreci sürdürülebilir kılmak için kalite ve standartların tavizsiz korunması gereklidir. Söz konusu bu güvenilirliği sağlayan ve tescil şartnamesinde belirlenen kalite kriterleri ise Cİ'li ürünlerin marka olmak potansiyelini ifade etmektedir.
Öneriler
Özgün kültürün, kültürel mirasın sürdürülebilirliğinin sağlanması halenüzerine odaklanılması gereken konudur. Söz konusu soyut ve soyut olmayan kültürelmirasın korunmasına yönelik ortaya konulan politikalar ve belirlenen stratejilerin gerçekleştirilmesi üzerinde önemle durmak gerekmektedir.
Bu kapsamda, coğrafi işarettescil süreci sürdürürken kalite ve tutarlılığı korumanın, güçlü bir markanın temelini oluşturmak için taşıdığı değeri dikkate almak gereklidir. Aksi halde, Cİ etiketine en büyük zarar yine fayda üretmek isteyen girişimler tarafından verilebilir ve Cİ'in anlamı zedelenir ve buradan katma değer ve gelir elde etmek üzere konumlandırılan üreticinin gelirleri düşer. Bu ciddi bir risktir, o nedenle tescil edilmiş ürünlerin niteliklerini koruyucu önlemlerin üst düzeyde tavizsiz uygulanması ve bu sürecin sürdürülebilir kılınması gereklidir.