Emeklilik kavramı 20 yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan bir olgudur. Öncesinde bireyler yaşamlarının sonuna kadar yaşamlarını karşılayacak olan parayı kazanmak için devamlı üretken olmak zorundalardı. Bugünün çalışanları hayatlarının ortalama yüzde 10'ununu emekli olarak geçirmektedir. Yakın geçmişteki emeklilik kavramında ise birçok insan 60 yaşlarında emekli olmayı hedeflemekteydi. 60 yaşına ulaşan bir birey tam zamanlı bir işten tam zamanlı boş vakte geçiş yapmaktaydı. Günümüzdeki emeklilik kavramında 60 yaşındaki bir birey için takip edilecek pek çok yol bulunmaktadır. Bunlar;
" Bazı kişiler emekli olsalar bile kariyerlerine üst düzeyden devam etmektedirler.
" Bazıları ise kariyer yaptıkları işten emekli olup yeni bir sektörden çalışmaya devam ederler.
" Kariyer yaptıkları işten emekli olan kişiler para kazanmaktan vazgeçip yalnızca gönüllülük gerektiren işlere başlarlar.
" Yeni bir sektöre giriş yapan bazı emekliler ise alışamayıp eski işlerine geri dönerler ya da tamamen çalışma hayatından geri çekilirler.
" Bir grup ise çalışma hayatları boyunca sigortalı bir işe dahil olamadıkları için iş gücünün dışında sayılır ve emekli olma kavramının dışında tutulurlar.
" Sağlık durumu yüzünden zorunlu olarak emekli edilen bir grup da çalışma hayatının dışına itilirler.
" Son grup ise mobbing, kovulma vb. durumlar sebebiyle istemedikleri halde emekli olmayı tercih ederler.
İnsanlara emekli olmaları için bir neden söylemeleri istediğinde sıklıkla 5 temel cevap alınmaktadır. Bunlar;
1. Çalışamayacak duruma gelirsem emekli olacağım. Bunun dışında çalışma hayatından vazgeçmeyi düşünmüyorum.
2. Emeklilik maaşını hak etmeyi bekliyorum. O gün geldiğinde emekli olacağım.
3. Erken emeklilik uygulaması geldiği an emekli olacağım.
4. İşverenlerim artık emekli olmam için bana baskı uygularsa emekli olacağım.
5. Arkadaşların ve meslektaşlarım emekli olup elde ettiğim sosyal iş hayatımı kaybettiğimde emekli olacağım.
Verilen bu cevaplar emekliliğin yalnızca ekonomik hayatı değil sosyal hayatı da etkilediğini açıkça ortaya koymaktadır.
Dünyada her yıl 7 milyon emekli çalışma hayatına yeniden dönmektedir. Çalışmaya tekrar dönen emeklilerin verdikleri kararla mutlu oldukları düşünülmektedir. Ancak pek çok emeklinin bu kararı almasındaki temel nedenin paraya olan ihtiyaçlarından kaynakladığı bilinmektedir. Emeklilerin bu süreçte yaşamları nasıl değişiyorsa sonraki süreçte yeniden çalışma hayatına dönme nedenleri de değişmektedir. Kimi emekli, parasal nedenlerle çalışma hayatına dönerken kimi emekli de meşgul olmak ya da topluma hizmet edebilmek için çalışmaktadırlar.
Emeklilik bir olay değil süreçtir. Emeklilikle ilgili yapılmış çalışmaların çoğu kadınlara değil erkeklere odaklanmıştır. Genel olarak bakıldığında emekliliğe iyi uyum sağlamış kişiler sağlıklı, yeterli geliri olan, aktif, iyi eğitim almış, geniş bir sosyal ağa sahip ve emeklilikten önce de hayattan zevk alan kişilerdir. Yeterli geliri olmayan, sağlığı zayıf, emeklilikle birlikte eşin ölümü gibi başka sıkıntılara da uyum sağlaması gereken emekliler ise uyum sağlamada en çok zorlanan bireylerdir. Zihinsel açıdan esneklik, kişinin emekliliğe iyi uyum sağlayıp sağlayamamasında önemli bir unsurdur. Emekli olan birey eskisi gibi yapılandırılmış olan bir çevreye sahip değildir. Esnek olmaya, kendi ilgi alanlarını keşfetmeye her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyarlar. İş hayatından uzak ilgi alanları ve arkadaş ortamları emeklilik hayatına uyum sağlamayı kolaylaştırır. Hayatı planlama ve yapılan planları başarılı bir şekilde hayata geçirmek emekliliğe iyi uyum sağlamanın önemli yönleridir. Emeklilik planı sadece para üzerine olmamalıdır. Planını yalnızca para yönetimi üzerine yapanların emekliliğe uyum sağlamaları mümkün değildir. Parayı planlamak en önemli unsur gibi görünse de diğer alanları planlamak süreci kolaylaştırmaktadır. Bu sebepten emekli adayı mutlaka boş zamanlarında ne yapacağını, aktif olmak için neler yapabileceğini, sosyal olabilmenin yollarını nasıl arayacağını, zihninin aktif kalması için hangi yolları izleyebileceğini planlamalıdır.