Çorum Özel Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Uzmanları Uzm. Dr. Nur Doğancı ve Uzm. Dr. Vedat Çakırtekin Epidural (Ağrısız) Doğumla ilgili bilgi verdi. Çorum Özel Hastanesi’nde başarı ile Epidural (Ağrısız) Doğum uygulandığını belirten Uzm. Dr. Doğancı ve Uzm. Dr. Çakırtekin , doğum ağrısının Epidural Doğumla sona erdiğini ifade ettiler. Uzm. Dr. Doğancı ve Uzm. Dr. Çakırtekin Epidural (Ağrısız) Doğumla ilgili şunları söyledi; Doğum ağrısı, kendine has özellikleri olan çok yönlü bir ağrıdır ve genellikle çok şiddetlidir. Pek çok kadın için yaşadıkları en şiddetli ağrıdır. Doğum sancısı annenin gereksiz yere acı çekmesine, fizyolojik stres oluşturmasına ve annenin yorgun düşmesine neden olur. Epidural "ağrısız doğum" adıyla bilinen yöntem; doğum eyleminde veya sezaryen operasyonunda ağrı hissini ortadan kaldırmak için kullanılan özel bir bölgesel anestezi yöntemi haline gelmiştir. Genel anesteziden farkı anne adayının işlem esnasında uyanık olması ve etrafında olup bitenleri tümüyle algılamasıdır. Normal doğum için en çok tercih edilen, en etkili, en güvenli ve en sık kullanılan yöntem Epidural "ağrısız doğum" tekniğidir. AĞRISIZ DOĞUM NASIL YAPILIR? • Epidural anestezi çok ince bir kateter yardımıyla belden epidural saha adı verilen bölgeye girilmesi ve buraya lokal anestezik maddeler verilmesi şeklinde uygulanır. Anne adayı baskıyı, dokunmayı hisseder, hatta kalkıp yürüyebilir ama ağrıyı hissetmez. Öncelikle anestezi doktoru anne adayına yapacağı işlemi kısaca anlatır, varsa sorularını cevaplandırır. • Anestezi doktoru anne adayı yan yatar veya oturur pozisyondayken muayene neticesinde uygulanacak bölgeyi belirler. Cilt ve cilt altı çok ince bir iğne ile uyuşturulur. Bu epidural iğnesinin girilmesi esnasında oluşacak ağrı hissini azaltmayı hedefler. Epidural sahaya ucu künt bir iğne yardımıyla kateter yerleştirilir ve ilaç verilir. Buradan ihtiyaç duyuldukça önceden programlanmış otomatik pompalarla sürekli belirli doz ilaç verilebilir. Bazı durumlarda anestezi doktoru bu ilaçları belli aralıklarla kendisi vermeyi tercih edebilir. •Normal doğumda, kateter yerleştirilip ilaç verildikten yaklaşık 15 dakika sonra anne adayı kasılmaları hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar. Doğum uzadığında veya ilacın etkisi azalıp hasta ağrı duymaya başladığında ise ek dozlar verilebilir. Sırta yerleştirilen bu katater hastanın istemine bağlı olarak ya doğumdan hemen sonra veya 24 – 48 saat içinde çekilir. •Anestezi amaçlı epidural kateter takılması işlemi hastalar açısından son derecede kolay acısız ve rahat bir uygulamadır. AĞRISIZ DOĞUMUN AVANTAJLARI NELERDİR? • Epidural anestezi ağrısız normal doğum için mükemmel bir yöntemdir. • Etkin bir biçimde doğum ağrılarının giderilmesini sağlar, uygun dozda ve zamanda uygulandığında doğumu hızlandırır. • Uygulamadan sonra yürüyebilirsiniz. • Epidural analjezi sizi sersemletmez, hasta hissettirmez, ayrıca bağırsak hareketlerini durdurmaz, gaz çıkarımını engellemez. • Psikolojik rahatlama, kas spazmını çözmesiyle normal doğum şansınızı artırır. • Doğum sonrası yorgun, bitkin olmadığınız için bebeğinizi çok daha çabuk kucağınıza alır, hemen besleyebilirsiniz. • Tecrübeli uzmanların yaptığı epidural sonrası baş ağrısı çok nadirdir (% 1 civarı). • Doğum kesisi (epizyotomi) açılan durumlarda epizyotominin açılması ve tamiri esnasında duyulan ağrıyı gidermede oldukça etkilidir. • Sezeryan gerektiğinde takılan kataterden verilen ilaç dozu artırılarak genel anestezi verilmeden uyanık bir şekilde sezeryan yapılabilir. • Normal doğumda altın standart: Epidural Analjezidir. AĞRISIZ DOĞUM NE ZAMAN UYGULANIR? Rahim kasılmaları düzenli hale geldikten sonra rahim ağzı yaklaşık % 60-70 incelip, açıklığı 4 cm’e ulaşınca yani sancılar anneyi ciddi olarak rahatsız etmeğe başlayınca uygulanır. Daha önce uygulanması, kasılmaları etkileyip doğumu geciktirir. Geç kalındığında ise hem anne gereksiz ağrı çekmiş olur hem de ağrılar daha sık geleceğinden anne adayı işlem süresince hareketsiz kalamaz ve epidural uygulanması zorlaşabilir. AĞRISIZ DOĞUM KİMLERE UYGULANMAZ? Bu anestezi şeklinin uygulanmasının sakıncalı olduğu durumlar çok azdır ve çoğu durumda başarıyla uygulanabilir. Bu anestezi şekli aktif kanaması, sıvı kaybı, aşırı kanama ya da diğer nedenlere bağlı tansiyonu düşük olan, kullanılacak anestezi maddelerine alerjisi olan, iğnenin batırılacağı bölgede enfeksiyonu, yanığı, nörolojik hastalık şüphesi olan, Kafa içi basıncı artmış olan (Beyin tümörü, kanaması vb) hastalıklarda, Pıhtılaşmayı önleyici tedavi alanlarda, Trombosit sayısı 100.000 altında olan anne adaylarında Akli dengesi bozuk olan veya uygulamayı reddeden anne adaylarında uygulanmaz. AĞRISIZ DOĞUM UYGULAMASINDAKİ RİSKLER NELERDİR? Epidural anestezinin yan etki ve riskleri, tecrübeli bir uzman hekim tarafından uygulandığında, zannedilenin aksine son derece azdır. • En sık görülen yan etki tansiyon düşüklüğüdür. Bunu önlemek için işlem öncesi sıvı yüklenir ve yakından tansiyon takibi yapılır. • Özellikle hamilelikte çok aşırı kilo almış hastalarda, yine beldeki çeşitli sorunlarda teknik olarak epidural anestezi uygulaması zorlaşabilir. • Baş ağrısı; genellikle işlem sırasında hareket edildiğinde daha sık görülür. Çok sıvı ve kafein içeren içecekler alınarak, sırt üstü yatak istirahatı ile geçer. Tedavi edilmese bile 7-15 gün içinde kendiliğinden, iz bırakmadan geçer. • Bazı hastalar da hafif alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bölgesel, geçici kaşıntı kendiliğinden veya basit bir ilaç yardımıyla birkaç saatte geçer. Ağrısız Doğum Amacıyla Anneye Verilen İlaçların Bebeğe Zararı Dokunur mu? Bu ilaçlar özel bir bölgeye uygun dozda verildiğinde bebeğe zararı olmaz. Kullanılan ilaçlar kana çok az geçtiklerinden ve geçseler de plasentadan geçip bebeğe ulaştıklarında kısa sürede parçalandıklarından bebek üzerinde olumsuz bir etki beklenmez. Anne düzgün nefes alıp vermeye başladığı zaman bebeğe giden oksijen miktarı da artar. Bebek doğduğunda daha canlı ve hareketli olur. Yine de epidural uygulandıktan sonra en az 30 dakika boyunca bebek dikkatlice izlenir. Ağrısız Doğum Yaptırılan Annelerin ‘Sakat Kalabileceği’ İddiası Doğru mudur? Ağrısız doğumda kullanılan kateterler omuriliği örten zarların dışına yerleştirilir. Yani annenin belinden ‘su’ alınmaz. Tekniğine uygun olarak yapıldığında ağrısız doğumun anneye hiçbir zararı yoktur. Aksine anne ağrı hissetmediği için doğum sırasında hırpalanmaz, yorgun düşmez. Bebek doğarken uterus kasılmalarıyla birlikte nefesini tutup ıkınarak bizzat kendiside doğuma yardımcı olur. Doğumdan sonra da en kısa zamanda bebeğine bakacak hale gelir. Epidural analjezi bel fıtığı olanlar ve gebelik sırasında bel ağrıları çeken hastalara uygulanır mı? Ağrısız doğum bel ağrısına neden olur mu? Epidural anestezi yapılsa da yapılmasa da doğum sonrası her 3 kadından birinde bel ağrıları olur; bu durumun hamileliğe bağlı vücudun ağırlık merkezinin zamanla öne kaymasıyla bel kaslarının bunu karşılamasının, doğum sonrası aniden değişmesine bağlı olduğu düşünülmektedir. Çoğunlukla bel bölgesinde bir problem yoksa epidural anestezi ağrı yapmaz. Epidural anesteziyle bel fıtığı ameliyatları bile yapılmaktadır. Bel fıtığı olanlara ve bel ağrısı çekenlere de uygulanabilir, sakıncası yoktur. Doğumdan sonra bel ağrıları devam edebilir, bunun nedeni epidural anestezi değildir. Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu geçmesini sağlayan ve modern tıpta yeri olan bir yaklaşımdır. Her anne adayı bu uygulamadan yararlanması için teşvik edilmelidir. Anne ve bebeklerimize mutlu sağlıklı bir yaşam dileriz.