FATİH BATTAR 21 Kasım Dünya KOAH günü nedeniyle İl Sağlık Müdürlüğü tarafından düzenlenen ‘KOAH’ seminerinde konuşan İl Sağlık Müdürlüğü Sigara Bırakma Polikliniği hekimi Dr. Medine Sarı Kocamanoğlu, dünyada her 10 KOAH hastasından sadece 1’nin hastalığını bildiğini söyledi. Dünya KOAH Günü vesilesi ile İl Sağlık Müdürlüğü tarafından KOAH’a karşı farkındalık çalışmaları başlatıldı. 21 Kasım Dünya KOAH Günü nedeniyle İl Sağlık Müdürlüğü Sigara Bırakma Polikliniği hekimi Dr. Medine Sarı Kocamanoğlu, sağlık çalışanlarına ‘KOAH’ eğitimi verdi. “KOAH’ın (Kronik Obstrüktif–tıkayıcı Akciğer Hastalığı) tüm dünyaca mücadele edilen, kronik hastalıklar içerisinde 4. sırada ölüme sebebiyet veren ve her geçen yıl yaygınlığı artan kronik hava yolu hastalığı olduğunu belirten Kocamanoğlu, her on KOAH hastasından, hasta olduğunu bilen yalnızca 1 kişi olduğunu kaydetti. Hastaların hastalık belirtilerini soğuk algınlığı, sigara kullanımı vb. nedenlere dayandırdığı için zamanında göğüs hastalıkları uzmanına başvurmadığını ifade eden Kocamanoğlu; “KOAH ilerlediği zaman geri döndürülmesi imkansız hale gelen, akciğerleri tahrip eden, ilerleyici ve bireyi bakıma muhtaç bırakan bir hastalık. KOAH’ı önlemede solunum sağlığını korumanın, kirli havadan, sigara ve sigara dumanından uzak durmanın, önemi büyük. Uzun süre kirli, tozlu, dumanlı, partiküllü havanın solunmasının, akciğerleri tahriş ve tahrip ederek KOAH’a neden oluyor.” dedi KOAH’ın, tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmasına karşın, kamuoyu tarafından yeterince bilinmediğini belirten Kocamanoğlu, konuşmasını şu şekilde sürdürdü; “Toplumumuzda 40 yaş üstü her 5 kişiden birinde KOAH vardır. Oysa 10 KOAH hastasının sadece biri doktora başvurmuş ve doğru tanı alabilmiştir. Günümüzde tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de %5.5’ inden sorumludur. Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 3. Ölüm nedenidir ve bu ölümlerin %61.5’i KOAH nedeniyledir. Toplumun KOAH konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması, hastalığın erken tanısını ve etkin tedavisini güçleştirmektedir. KOAH NEDEN OLUR, KİMLERDE GÖRÜLÜR? KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen risk faktörü sigara dumanıdır. Sigara içenler, içmeyenlere göre, daha fazla solunumsal şikayetlere, daha fazla solunum fonksiyon kaybına ve daha yüksek KOAH ölüm oranlarına sahiptirler. Diğer tip tütün kullanımı (pipo, puro, nargile vb.) ve çevresel tütün dumanı da KOAH gelişimine katkıda bulunmaktadır. KOAH gelişiminde genetik risk faktörlerinin rolü henüz çok iyi aydınlatılamamış olmasına rağmen, sağlıkta eşitsizlik, özellikle biyomas (odun, tezek, kök benzeri yakıt) kullanımına ikincil iç ortam hava kirliliği ve tozlu-dumanlı işyerlerinde çalışmanın en önemli çevresel risk faktörleri olduğu bilinmektedir. Son yıllarda önemi giderek vurgulanmaya başlayan fiziksel aktivitede azalma, hareketsizlik de artık bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. KOAH’LI BİR HASTANIN ŞİKAYETLERİ NELERDİR? KOAH’da en sık görülen yakınmalar nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Sigara içen kişiler öksürük ve balgamı kanıksarlar ve bu nedenle doktora başvurmazlar. Nefes darlığı nedeniyle fizik aktivitede azalma ortaya çıkar. Eforda nefes darlığı çeken kişi, yol yürümek istemez, günlük işlerini azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde giderek artan fiziksel aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine neden olur, sakatlık ve ölüme yol açar. KOAH TANISI NASIL KONUR? KOAH'ın tanısı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konabilmektedir. KOAH’ın erken tanısı, hastalığa bağlı sakatlık ve ölüm oranlarını azaltacaktır. Bu nedenle, 40 yaş üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan ve/veya meslek icabı ya da çevresel ortam gereği tozlu ortamlarda bulunan kişilerde müzmin seyirli öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından en az birinin bulunması halinde kişinin bir göğüs hastalıkları hekimi tarafından görülüp ”nefes ölçüm testini” yaptırması gerekir. KOAH’IN TEDAVİSİ MÜMKÜNMÜDÜR? KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmak amacıyla hekime başvurmasıdır. Sigara bağımlılığı tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bunun dışında, diğer zararlı toz ve dumandan uzak durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin önerilmesi ve uygulanmasının sağlanması; hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü sonuçlarının önlenmesinde önemli bir adımdır. Yeterli bir fiziksel aktivite için ağır egzersizlere gerek yoktur, haftanın çoğu günleri yapılan orta yoğunluktaki fiziksel aktivite yeterlidir. Herkesin yapabileceği bir aktivite olan yürüyüş, düzenli fiziksel aktivitenin sağladığı hemen tüm yararları sağlayabilmektedir. Kocamanoğlu, eğitimde KOAH’tan korunma yollarını, teşhisini, tedavisini ve hastalıkla baş edebilme yollarını anlatırken, hastalığın atak dönemlerinde hekimle iş birliği yapmanın hayati önemi üzerinde durdu. Katılımcılara eğitimin başında “KOAH nedir bir fikriniz var mı” ve eğitimin sonunda ise “KOAH’ın fiziksel oluşumu ve diğer organlara etkilerini” konu alan, Sağlık Bakanlığı’nın iki farklı videosu izletildi. Dr. Medine Sarı Kocamanoğlu eğitimin sonunda katılımcıların sorularını cevaplandırdı.