Hipertansiyon (yüksek tansiyon) birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkan kan basıncının yüksek olmasıdır.
Kan basıncının, kanın kan damarlarının duvarlarına karşı uyguladığı kuvvet olup bu basıncın kalbin yaptığı iş ve kan damarlarının direncine bağlı gelişmektedir. Yüksek tansiyonu olan çoğu insan, kan basıncı okumaları tehlikeli derecede yüksek seviyelere ulaşsa bile, hiçbir belirti veya semptom göstermeyebilir. Yüksek tansiyonu olanların bazılarında baş ağrısı, nefes darlığı veya burun kanaması olabilir, ancak bu belirti ve semptomlar spesifik değildir ve genellikle yüksek tansiyon ciddi veya yaşamı tehdit eden bir aşamaya ulaşana kadar meydana gelmeyebilir. İki tip yüksek tansiyon vardır. Birincil (temel) hipertansiyon: Çoğu yetişkin için yüksek tansiyonun tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Primer hipertansiyon olarak adlandırılan bu yüksek tansiyon tipi, yıllar boyunca kademeli olarak gelişir. Sekonder hipertansiyon: Bazı insanlar altta yatan bir durumun neden olduğu yüksek tansiyona sahiptir. Sekonder hipertansiyon tipi, aniden ortaya çıkma eğilimindedir ve primer hipertansiyondan daha yüksek tansiyona neden olur.
Yaşlandıkça yüksek tansiyon riski artar. Erken yaşlarda ya da yaklaşık 45 yaşlarında erkeklerde yüksek tansiyon daha yaygındır. Kadınlar 65 yaşından sonra yüksek tansiyon görülme olasılığı daha fazladır. Yüksek tansiyon ailelerde genetik eğilimlidir. Aşırı kilolu veya obez olmak; kan damarlarınızda dolaşan kan hacmi arttıkça, arter duvarlarınızdaki baskı da artar. Fiziksel olarak aktif olmayan kişiler daha yüksek tansiyona sahip olma eğilimindedir. Sigara, sadece tansiyonunuzu geçici olarak arttırmaz, aynı zamanda tütün içindeki kimyasallar, arter duvarlarınızın dış yüzeyine zarar verebilir. Bu durum atardamarlarınızın daralmasına ve kan basıncınızın artmasına neden olabilir. Sigara dumanı da kan basıncınızı artırabilir. Yemekler de kullanılan çok fazla tuz vücudunuzun sıvıyı tutmasına neden olabilir, bu da kan basıncını arttırır. Potasyum, hücrelerinizdeki sodyum miktarını dengelemeye yardımcı olmaktadır. Zamanla yoğun alkol tüketimi kalbinize zarar verebilir. Yüksek stres seviyeleri kan basıncında geçici bir artışa yol açabilir. Bazı kronik durumlar böbrek hastalığı, diyabet ve uyku apnesi gibi yüksek tansiyon riskinizi de arttırabilir.
Kan basıncının en az iki farklı günde 140/90 mmHg ve üzerinde çıkmasını hipertansiyon olarak kabul ediyoruz.
Tedavisi, yaşam tarzı değişikliklerini ve ilaçları içerir. Hipertansiyon tespit edilen hastaların 30 dakika hafif orta tempoda egzersiz yapmasını önermekteyiz. Bu egzersizler yürüyüş, koşu, bisiklete binme ya da haftada bir yüzme de olabilir. Tuz kullanımını azaltmak en basit tedavi seçeneklerinden biridir. Stresten uzak durmak Stresle baş etmek, alkol, uyuşturucu, sigara ve sağlıksız beslenme gibi kötü alışkanlıklardan uzaklaşmak tedaviye katkıda bulunacaktır.
Antihipertansif ilaç tedavisine başladıktan sonra doktorunuz, tedavi hedefinize ulaştığınızdan emin olmak için birkaç ay boyunca düzenli olarak tansiyonunuzu takip etmek isteyecektir. Ayrıca, kan basıncınızın yan etkisi olarak etkilenen böbreklerin durumunu kontrol etmek için kan testlerine de ihtiyacı olabilir.
Dr. İlker UZELİ
[email protected]
