Dün­ya­ya ba­kış ve il­gi ala­nı iti­ba­riy­le üni­ver­si­te ile ye­re­lin pen­ce­re­si fark­lı mec­ra­la­ra açıl­sa da, yur­ti­çi ve yurt­dı­şın­da ye­rel ile üni­ver­si­te­nin bu­luş­tu­ğu çok ba­şa­rı­lı ör­nek­ler de mev­cut­tur. Ko­nuy­la iliş­ki­li ola­rak ka­le­me al­dı­ğı­mız bir­kaç ya­zı­mız ol­sa da so­mut ola­rak on yıl ka­dar ön­ce "Üni­ver­si­te ile Ye­rel Top­lum ve Ye­rel Eko­no­mi­yi Ge­liş­tir­me Mo­de­li" baş­lık­lı tek­nik bir de­ğer­len­dir­me ya­zı­sı­nı Kor­ku­te­li öze­lin­de ele al­mış ve gö­rüş­le­ri­mi­zi il­gi­li bi­rim­ler­le pay­laş­mış­tım.  Bu­gün üni­ver­si­te ile ye­rel ara­sın­da­ki iliş­ki ve et­ki­le­şi­min na­sıl ol­ma­sı ge­rek­ti­ği ko­nu­su, tam ola­rak tar­tı­şıl­dı­ğı söy­le­ne­mez­se de ha­la gün­dem­de ve öne­mi­ni ko­ru­yor. Bu­ra­da ko­nu­yu bir ör­nek ola­rak Kor­ku­te­li üze­rin­den tar­tış­mak ve Kor­ku­te­li ör­ne­ği üze­rin­den ha­re­ket­le ye­rel­de ne­ler ya­pı­la­bi­lir ve ya­pıl­ma­sı ge­re­kir? gi­bi so­ru­la­rı­nı sor­mak is­ti­yo­rum. 

Kor­ku­te­li bi­lin­di­ği gi­bi Tür­ki­ye kül­tür man­ta­rı üre­ti­mi­nin ya­rı­sı­nı, man­tar üre­ti­mi için ge­rek­li ma­ter­yal olan kom­pos­tun ise ne­re­dey­se %70'ini üre­ti­yor. Bu po­tan­si­yel­den ha­re­ket­le 10 yıl ka­dar ön­ce Ak­de­niz Üni­ver­si­te­si Kor­ku­te­li Mes­lek Yük­se­ko­ku­lu'nda Man­tar­cı­lık Prog­ra­mı­nın açıl­ma­sı için gi­ri­şim­ler­de bu­lu­na­rak has­bel­ka­der sek­tö­re yö­ne­lik önem­li bir sü­re­ci baş­lat­mış­tık. Bu gi­ri­şi­min ar­ka­sın­da Kor­ku­te­li'nin uzun va­de­de kül­tür man­tar­cı­lı­ğı ala­nın­da re­ka­bet­te­ki üs­tün­lü­ğü­nü ko­ru­ya­bil­mek için bil­gi ve tek­no­lo­ji üret­me­si ger­çe­ği var­dı. Bu şe­kil­de tek­nik ba­kım­dan et­kin ve ve­rim­li ça­lı­şan bir sis­tem kur­mak, man­tar tek­ni­ker­le­ri ye­tiş­tir­mek, ulus­la­ra­ra­sı dü­zey­de araş­tır­ma mer­ke­zi kur­mak ve bir gı­da mad­de­si ol­ma­sı iti­ba­riy­le in­san sağ­lı­ğı­nı dik­ka­te alan bir an­la­yış­la sü­re­ci ge­liş­tir­me­yi amaç­la­mış­tık. 

Böy­le­ce Tür­ki­ye'nin kül­tür man­ta­rı üre­tim mer­ke­zi olan Kor­ku­te­li'yi ulus­la­ra­ra­sı alan­da da seç­kin bir "Kül­tür Man­ta­rı Araş­tır­ma ve Eği­tim Mer­ke­zi" ha­li­ne  ge­tir­mek üze­re stra­te­ji­ler or­ta­ya koy­mak yö­nün­de Ba­kan­lık­lar, İl, Ye­rel Yö­ne­tim­ler, si­vil top­lum ve özel sek­tör ku­ru­luş­la­rıy­la ve üre­ti­ci­ler­le bir­lik­te ça­lış­ma­lar yap­mış, pro­je­ler ha­zır­la­mış, ara­ma top­lan­tı­la­rı, şen­lik­ler ve kon­fe­rans­lar dü­zen­le­miş­tik. Ta­bii "viz­yon­suz ve­ya viz­yo­nun­da ye­rel ve top­lum­sal fay­da ko­nu­la­rı yer al­sa da, aka­de­mik ön­ce­lik­le­ri net ol­ma­yan, öğ­ren­ci sa­yı­sı­nı ar­tır­mak­la ge­liş­ti­ği­ni zan­ne­den ve top­lum­sal ya­ra­ra ge­re­ken öne­mi ver­me­yen üni­ver­si­te yö­ne­tim­le­ri­nin" ko­nu­ya sa­hip çık­ma­ma­sı, hat­ta bel­ki de ko­nu­nun öne­mi­ni kav­ra­ya­ma­ma­sı ne­de­niy­le bek­le­nen iv­me ve ge­liş­me ya­ka­la­na­ma­dı. Ta­bii böy­le olun­ca ön­ce­lik­le za­man kay­be­dil­di ve bu­nun­la bir­lik­te kay­be­den sa­de­ce in­sa­nı­mız ve ye­rel eko­no­mi ol­ma­dı, ay­nı za­man­da bi­lim de ol­du…

An­cak bu du­rum; ge­re­ken ça­ba gös­te­ril­di fa­kat ol­ma­dı, ya­ni iş­lem ta­mam­lan­dı ve def­ter ka­pa­tıl­dı an­la­mı­na gel­mi­yor. Dur­ma­dan koş­ma­ya ve de­ği­şi­mi zor­la­ma­ya de­vam an­la­mı­na ge­li­yor. İş­te il­gi ya­zı­mız ve ba­ka­lım Üni­ver­si­te ve Ye­rel di­na­mik­ler ara­sın­da na­sıl bir si­ner­ji oluş­tur­mak müm­kün, oku­ya­lım, dü­şü­ne­lim, ka­rar ve­re­lim.


ÜNİ­VER­Sİ­TE İLE YE­REL TOP­LUM VE YE­REL EKO­NO­Mİ­Yİ GE­LİŞ­TİR­ME VE ET­KİN­Lİ­Ğİ AR­TIR­MA MO­DE­Lİ (ÜNİ­YE­REL-2008)

Kor­ku­te­li'de ve Tür­ki­ye'de tüm ta­rım sek­tö­rü­nün ve man­tar­cı­lı­ğın ge­le­ce­ği, eği­tim­li/dip­lo­ma­lı üre­ti­ci­le­rin sa­yı­sı­nın ar­tı­rıl­ma­sı ile müm­kün­dür. Ta­rı­mın di­ğer alan­la­rın­da da ol­du­ğu gi­bi kül­tür man­ta­rı üre­ti­ci­le­ri­nin ve ye­ni iş ku­ran ve ya­tı­rım ya­pa­cak­la­rın mut­la­ka man­tar­cı­lık eği­ti­mi al­ma­la­rı ge­rek­li­dir.  Özel­lik­le Yük­se­ko­ku­lu­muz­da ku­ru­lan Man­tar­cı­lık Prog­ra­mı­nın böl­ge man­tar­cı­lı­ğı­na kat­kı­sı­nı üst dü­zey­de sağ­la­mak üze­re, Yö­ne­ti­mi­miz özel bir uy­gu­la­ma yü­rüt­mek­te­dir. Amac  üni­ver­si­te ile ye­rel top­lum ve eko­no­mi  iliş­ki­le­ri­ni ve et­kin­li­ği­ni ar­tır­mak­tır.
 Ko­nuy­la il­gi­li yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­lar so­nun­da aşa­ğı­da­ki üni­ver­si­te ile ye­rel top­lum ve eko­no­mi­si­ni ge­liş­tir­me ve et­kin­li­ği­ni ar­tır­ma mo­de­li­nin tüm sek­tör­le­re uyar­lan­ma­sı ile il­gi­li sek­tör­le­rin ge­liş­me­sin­de et­ki­li ola­ca­ğı  dü­şü­nül­mek­te­dir. Bu çer­çe­ve­de üni­ver­si­te ile ye­rel top­lum ve eko­no­mi­si­ni ge­liş­tir­me ve et­kin­li­ği­ni ar­tır­ma mo­de­li­nin sür­dü­rü­le­bi­lir ol­ma­sı için 11 te­mel ko­nu/ge­rek­çe bu­lun­mak­ta­dır:

 1- Ta­rım­sal fa­ali­yet­le­rin iyi ta­rım uy­gu­la­ma­la­rı (Glo­bal­gap gi­bi) kap­sa­mın­da bi­linç­li bir şe­kil­de sür­dü­rü­le­bil­me­si, İn­san, top­lum ve çev­re sağ­lı­ğı için "ol­maz­sa ol­maz" olan sağ­lık­lı ve ka­li­te­li gı­da üre­ti­mi­nin yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı­na hiz­met et­mek ve ge­le­nek­sel man­tar üre­ti­ci ai­le iş­let­me­le­ri­ni ge­liş­ti­re­rek mo­dern iş­let­me­ler ha­li­ne ge­tir­mek ama­cıy­la; sür­dü­rü­le­bi­lir bir ge­liş­me sü­re­ci­nin baş­la­tıl­ma­sı için, il­gi­li pay­daş­la­rı ka­tı­lım­cı yak­la­şım­lar­la sü­reç içi­ne ala­cak ça­lış­ma­la­rın ge­liş­ti­ril­me­si, 

 2. Ai­le iş­let­me­le­ri­ne ken­di ço­cuk­la­rı ara­cı­lı­ğıy­la bi­lim ve tek­no­lo­ji trans­fe­ri sağ­la­mak,  Man­tar üre­ten ai­le­le­rin ço­cuk­la­rı­nın man­tar­cı­lık prog­ra­mı­na kay­dol­ma­sı ile, on­la­rın ni­te­lik­li  "Man­tar Tek­ni­ker­le­ri" ol­ma­la­rı­nı sağ­la­ya­rak, bi­lim­sel ve­ri­le­rin ve ye­ni tek­no­lo­ji­le­rin ai­le iş­let­me­le­ri­ne ulaş­ma­sı­nı ve ai­le iş­let­me­le­ri­nin mo­dern iş­let­me­ler ha­li­ne dö­nüş­me­si­ne ola­nak sağ­lan­ma­sı,

 3.  Bu prog­ram­lar­dan me­zun olan öğ­ren­ci­le­rin ken­di özel iş­le­ri­ni kur­ma be­ce­ri­si­ne sa­hip ola­cak ol­ma­la­rı ne­de­niy­le, Mo­dern İş­let­me­ler kur­ma is­te­ğin­de olan me­zun­la­ra uy­gun teş­vik ve uy­gu­la­ma­la­rı­nın ge­ti­ril­me­si,

 4. Ai­le ve­ya ba­ğım­sız ve­ya or­tak­lı iş­let­me ku­ran me­zun­la­ra, ya­ni bu sü­re­ce da­hil olan ög­ren­ci/me­zun­la­ra öl­çek eko­no­mi­si­nin ge­ti­ri­le­rin­den de ya­rar­lan­mak üze­re "uy­gun teş­vik ve des­tek­le­rin-kre­di­len­dir­me­nin" sağ­lan­ma­sı

 5. Man­tar­cı­lık Prog­ra­mı ile, yük­se­köğ­re­tim gör­mek is­te­yen öğ­ren­ci­le­re öğ­re­nim ola­na­ğı  sağ­la­na­rak, mes­lek edin­dir­me yö­nün­de­ki ça­lış­ma­la­ra kat­kı­da bu­lu­nu­la­rak, ye­tiş­ti­ri­len ni­te­lik­li iş gü­cü­nün is­tih­da­mı­nın sağ­lan­ma­sı, do­la­yı­sıy­la kır­sal alan­da­ki genç­le­re mes­lek ka­zan­dı­rıl­ma­sı ile giz­li ve­ya açık iş­siz du­ru­mun­da­ki kır­sal genç­li­ğin is­tih­da­mı­nın sağ­la­na­rak ken­te gö­çün ön­len­me­si,

 6. Ge­le­cek Üni­ver­si­te sı­nav­la­rın­da  kır­sal alan­da­ki çift­çi ço­cuk­la­rı­nın kon­ten­jan­la ta­rım­la il­gi­li prog­ram­la­ra uy­gun ko­şul­lar­la sı­nav­lı/sı­nav­sız ge­çiş­le­ri­nin sağ­lan­ma­sı ve des­tek­len­me­si,  

 7. Mev­cut ya­pı­ya "he­men" mü­da­ha­le et­mek için sek­tör­de üre­ti­ci du­ru­mun­da bu­lu­nan­la­ra yay­gın eği­tim kap­sa­mın­da (il­gi­li alan­lar­da prog­ra­mı bu­lu­nan Mes­lek Yük­se­ko­kul­la­rı  ile ta­rım­sal ya­yım ve da­nış­man­lık hiz­met­le­riy­le) gün­düz/ak­şam eği­tim­le­ri ve­ril­me­si,

 8. Çift­çi co­cuk­la­rı­nın, iş­le­vi­ni kay­bet­miş/kay­bet­mek­te olan ta­rım mes­lek li­se­le­ri­ne ve­ya li­se­le­rin kır­sal alan ve üre­tim­le iil­gi­li alan­la­rı­na yön­len­di­ri­le­rek ta­rım­dan kop­ma­dan mo­dern ta­rım ya­pa­cak üre­ti­ci­ler ha­li­ne dö­nüş­tü­rül­me­si, Tür­ki­ye'nin bu alan­da­ki bü­yük de­ne­yi­min­den ya­rar­lan­ma ola­nak­la­rı­nın tek­rar dü­şü­nül­me­si ve ye­ni uy­gu­la­ma­la­rın or­ta­ya ko­ya­rak, Mes­lek  Yük­se­ko­kul­la­rın­da bu­lu­nan ta­rım­la il­gi­li alan­la­ra kır­sal genç­li­ğin "sı­nav­sız ge­çiş ola­na­ğın­dan" ya­rar­lan­dı­rı­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı,

 9. İş­let­me­le­ri­ni ge­liş­tir­mek is­te­yen üre­ti­ci­le­rin tek­ni­ker ve­ya ta­rım da­nış­ma­nın­dan hiz­met al­ma­sı yö­nün­de uy­gun des­tek­ler­le teş­vik edil­me­si,

 10. Ka­mu­oyu'nun ve STK'la­rın  bil­gi­len­di­ri­le­rek, ini­si­ya­tif al­ma­la­rı­nı sağ­la­mak ve bu mo­de­li be­nim­se­yip, sa­hip cık­ma­sı­nı ve ta­lep­te bu­lun­ma­sı­nı sağ­la­ya­rak, İl­gi­li Ka­mu bi­rim­le­ri­nin bu alan­da, özel­lik­le "kır­sal genç­li­ğin sü­re­ce da­hil ol­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak des­tek­le­yi­ci ka­mu po­li­ti­ka­la­rı­nın" ge­liş­tir­me­si­ne kat­kı­da bu­lu­nul­ma­sı,

 11. Kül­tür man­tar­cı­lı­ğı­nın ge­liş­ti­ril­me­si­ne yö­ne­lik ola­rak or­ta­ya ko­nu­lan ve yu­ka­rı­da sı­ra­la­nan gö­rüş­le­rin "ta­rı­mın di­ğer alan­la­rı" için de ge­çer­li ol­du­ğu­nun dik­ka­te alı­na­rak uy­gu­la­ma­la­rın ge­liş­ti­ril­me­si.