TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Uluslararası Radikalizm Gözlemevi Derneği (URAD) Başkanı Prof. Dr. Hilmi Demir, Çorum Türk Ocakları’nın konuğu olarak katıldığı programda, Türkiye’nin iç ve dış politikalarını etkileyen güncel gelişmeleri değerlendirdi.
Program geçtiğimiz Cuma akşamı Türk Ocağı Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
Türk Ocakları Şube Başkanı Prof. Dr. İrfan Çağlar’ın selamlama konuşmasının ardından konuşmacı Prof. Dr. Hilmi Demir, Suriye’deki son gelişmeleri değerlendirdi.
‘SURİYE İÇİNDEKİ MÜCADELE, ORTADOĞU’DA DENGELERİN YENİDEN KURULMASI SÜRECİDİR’
Gazze’de insanlık dışı bir soykırım yaşandığına değinen Hilmi Demir, Gazze savaşı ile Hizbullah’ın ortadan kalktığını ve bölgede genişleyen İran’ın Suriye’den çekilmek zorunda kaldığını belirterek, “Lübnan’da büyük bir yenilgiye uğradı. Ukrayna savaşı, akabinde Gazze’deki bu yenilgi Suriye’deki dengeleri değiştirdi. O yüzden Suriye içindeki mücadeleye sadece Suriye’nin iç mücadelesi olarak bakmamak lazım. Suriye içindeki mücadele aslında Ortadoğu’nun bölgesel büyük bir çatışması ve dengelerin yeniden kurulması sürecidir” dedi.
‘SURİYE’Nİ EN BÜYÜK SORUNU ÜNİTER BİRLEŞİK BİR SURİYE KURAMAMAK’
Suriye’nin en büyük sorununun üniter birleşik bir Suriye’yi kuramamak olduğunun altını çizen Demir, “Şara’nın Suriye hükümetini devralması ile Arap Sünnileri iktidara geldi. Arap Sünnileri iktidara geldikten sonra Suriye Arap Cumhuriyeti kuruldu fakat bu Suriye Arap Cumhuriyeti Suriye’nin tamamını kontrol ediyor mu? Asıl sıkıntı bu. Etmiyor.
Suriye’nin şu anda en büyük sorunu üniter birleşik bir Suriye’yi kuramamak. O kadar zor ki. Çünkü bir tarafta Dürziler ve Nusayriler. HTŞ’yi ve Colani’yi tanımayacağını söylüyorlar ve tanımıyorlar da. Colani o bölgelere vali bile atayamıyor” diye konuştu.
Suriye’nin mevcut yapısının hala riskleri barındırmaya devam ettiğini dile getiren Demir, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:
‘SURİYE’DEKİ ÇOK PARÇALI YAPI BÜYÜK BİR RİSK OLUŞTURUYOR’
“Geceleri hala belli bölgelere girilmiyor. Karayolları güvenli değil ama bizim sınırdan Halep’ten Şam’a giderseniz karayolları çok kontrollü. Halep, Şam güzel ama ülke buralardan müteşekkil değil.
Suriye’de Esad gitti, Colani iktidarı ele geçirdi ama Colani Suriye’nin tamamını ele geçiremedi. Hala Suriye’de çok parçalı yapı var. Bizim açımızdan da büyük bir risk oluşturuyor.
‘SURİYE HARİTASI BİZİM AÇIMIZDAN HALA NETLEŞEBİLMİŞ DEĞİL’
Dolayısıyla, Suriye haritası bizim açımızdan hala netleşebilmiş bir harita değil. Netleşmediği sürece, bizim Ortadoğu’daki özellikle Suriye’den kaynaklı risklerimiz devam ediyor. Bizim için şu an en önemli şu oldu. Bölgede DAEŞ’in, El Kaide’nin bazı unsurlarının bölgede tehdit olması şimdilik askıya alındı. Çünkü tamamen çıkmış değil. O yüzden Suriye’de risk azaldı, ama henüz bitmedi. Bu riskleri doğuran en önemli şey YPG bölgesi.
Bizim açımızdan şuanda Türkiye’nin iç politikasını da belirleyen hususların başında bu geliyor. Malumunuz Terörsüz Türkiye projesi gerçekleştiriliyor. Bunun bir ayağının da Suriye olması gerekiyor. Suriye’de de YPG’nin dağıtılıp, Suriye ordusuna entegre olması lazım. İddia o ama şuana kadar gerçekleşmiş değil.”
YPG’nin kontrol ettiği birçok bölgede nüfusun büyük çoğunluğunun Arap olduğunu hatırlatan Demir, Kürtlerin azınlıkta olduğunu, Kürtlere de en büyük desteğin ABD’den geldiğini ifade etti.
‘DÜNYANIN EN STRATEJİK YERİ YPG’NİN KONTROLÜNDE’
YPG’nin önemli stratejik alanı elinde ciddi anlamda kontrol ettiğini vurgulayan Demir, şunları söyledi:
“3 tane stratejik önemi var bu bölgelerin. Petrol, su, tarım. Suriye’nin bütün tarım arazilerinin büyük bir kısmı bu bölgede. Dünyanın en stratejik yerini kontrol ediyorlar. Bu bölge olmazsa Şam aç kalır.
Suriye 70 yıldır Arap dünyasından kopmuştu. Bir zamanlar Suriye, Ürdün, Mısır Birleşik Arap Krallığı kurma hayalini taşıyordu. Bu hayal uzunca süre kesintiye uğradı. Şara’nın iktidarı ele geçirmesiyle birlikte Suriye’nin resmi adı Suriye Arap Cumhuriyeti oldu.
‘YPG HALLEDİLMEZSE ŞARA UZUN SÜRE O KOLTUKTA OTURAMAZ’
Suriye’de YPG sorunu çözülür mü? Bu haliyle zor. Ya biz çözeceğiz ya da biz çözeceğiz. Buna siyaset karar verecek. Bu iradeyi gösterirler mi bilemem ama bu iradeyi bölge göstermeyecek anlaşılan o.
Çözüm sürecinin YPG ayağı kilitlenmiş vaziyette. YPG meselesi sadece bizim meselemiz değil. YPG meselesi halledilmezse Şara uzun süre o koltukta oturamaz. Şara’yı indirirler.”
PAPA SORUSUNU CEVAPLADI: ‘O MESELENİN ASIL AYAĞI BİZ DEĞİLİZ’
Konuşmasının son bölümünde soruları da cevaplayan Demir, Papa 14. Leo’nun Türkiye ziyareti ile ilgili soruya şu cevabı verdi:
“O meselenin asıl ayağı biz değiliz. Asıl ayağı Ukrayna-Rusya savaşı. Hıristiyanlık bu savaştan sonra ciddi bir kaldıraç buldu. Batı dünyası o kaldıraç üzerinden Fener Rum Patrikhanesi ile Ortadoks dünyayı ve Katolik dünyayı Rusya’ya karşı yeni bir soğuk savaş hattı oluşturmak için kullanmayı düşünüyor. 1700’üncü İznik Konsili bunun için bir fırsattı ve onu kullandılar. Asıl mesele Rusya meselesi.
1948’de Fener Rum Patrikhanesi CİA ile birliktekominizme karşı ittifak kurduğunda da mesele aynıydı. Fener Rum Patrikhanesi CİA’nın çok önemli ortağıdır. Katolik kilisesi de CİA’nın tarih boyunca en önemli ortaklarından bir tanesidir. Papalık artık teolojik bir güç değil, diplomatik bir güç. Teolojik güç dünyada artık çok az.”
‘AMERİKALILAR KÜRTLERE BU COĞRAFYADA DEVLET VERMEZ’
Demir, “Kürt devleti kurulur mu?” sorusuna ise, “Benin ön görüm Kürt devleti diye bir şey olmayacak. Ben bu meseleleri tartışmaya başladığım günden beri iddia ediyorum. Kürtlere bu coğrafyada Amerikalılar bir devlet vermez. Ne olur. Her gün size bir devlet veriyorum diye havuç uzatır. Buda onlara yeter zaten. Niye versin ki? Devleti verdiğim andan itibaren o benden gider. Yeni dengeler kurulacak, planlamalar yapılacak. Ayrıca Kürt devleti varlığını uzun süre koruyamaz. Kendi iç çatışmaları bile tüketir bunları. Bu yüzden Amerika bu kartı kullanmaya devam edecek.
‘BİZ BU TARTIŞMAYI 30 YIL DAHA SÜRDÜRÜRÜZ’
Öcalan gibi dünyanın en irite bir adamdan lider doğurmak, bize düştü. Kapında bekçi yapmazsın bu adamı. Zaten Mazlum Abdi, Bafel Talabani gibi adamlar da Öcalan’ı ciddiye almıyorlar. Bundan lider falan olmaz. Bu koridor Kürt devletine gider mi gitmez. Kürt devleti kurulmaz. Ama biz bu tartışmayı 30 yıl daha sürdürürüz. Bitmez. Merak etmeyin Amerikalılar akıllı adam bu ekmeği bölüşmez kimseyle” diye cevap verdi.
