Çorum ve çevre illerde çok sayıda ölüme neden olan, kene ısırması sonucu bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına aşı çaresi geliyor.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, Erciyes Üniversitesi'nin Kırım Kongo Kanamalı Ateşi'ne karşı yerli ve milli aşı çalışmalarında klinik öncesi sürecin tamamlandığını açıkladı.
Bahar aylarında özellikle Çorum, Tokat, Sivas, Yozgat, Erzincan, Gümüşhane, Amasya’da kenelerin ortaya çıkmasıyla yaşanan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’nin (KKKA) çaresi Kayseri Erciyes Üniversitesinden geldi.
Aşı ve tedavisi olmadığı için dünyada yüzde 40’ı ülkemizde ise yüzde 5’i bulan ölüm oranıyla bu illerde “bahar kâbusu” hâline gelen KKKA hastalığına karşı geliştirilen aşının klinik öncesi çalışmaları tamamlandı.
Türkiye’de 2002’den Haziran ayına kadar yaşanan yaklaşık 17 bin 500 vakada 834 ölüme sebep olan KKKA, Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya’nın 50. kuzey enleminin güneyindeki ülkelerde görülüyor. Ülkemizin de içinde yer aldığı bu enlem, hastalığın coğrafi sınırını oluşturuyor.
Hayvan deneyleri başarılı oldu
Sağlık Bakanlığı desteğiyle başlatılan ancak Kovid-19 pandemisi sürecinde mecburi ara verilen aşı çalışmaları, 2023 yılı itibarıyla yeniden hız kazandı. ERAGEM laboratuvarlarında yürütülen yoğun mesai sonucunda, aşının hayvan deneyleri başarıyla sonuçlandı.
"En geç 4-5 yılda piyasaya çıkabilir"
Turkovac ekibinin başında bulunan ERAGEM Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, klinik öncesi çalışmaların tamamlandığını ve insanlı deney aşaması olan Faz-1 çalışmalarına yakında başlanacağını duyurdu.
2023 yılından bu yana yürütülen çalışmalardan elde edilen verilerin son derece olumlu olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özdarendeli, "Deney hayvanlarında yapılan çalışmalar tamamlandı. Her şey yolunda giderse, 2026 yılı içerisinde Faz-1 dediğimiz gönüllü insanlardaki çalışmalara başlayacağız. Bu fazların her biri 1-1,5 yıl sürebiliyor. Planlarımız doğrultusunda ilerlersek, en geç 4-5 yıl gibi bir sürede aşının piyasaya çıkabileceğini öngörüyoruz." dedi.
"Türkiye en fazla vakanın görüldüğü ülke"
2002 yılından bu yana Türkiye'de kesintisiz olarak görülen KKKA hastalığının ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Özdarendeli, Türkiye'nin dünya genelinde en fazla vaka görülen ülke konumunda bulunduğunu belirtti.
Prof. Dr. Özdarendeli, yerli ve milli imkanlarla geliştirilen bu aşıyı en kısa sürede hem Türkiye'ye hem de insanlığa kazandırmayı amaçladıklarını kaydetti.
Aşı süreci, sınırlı sayıda gönüllü ile yapılacak Faz-1 çalışmalarının ardından daha geniş katılımcı gruplarını içeren Faz-2 ve çok merkezli Faz-3 çalışmalarıyla devam edecek.
